Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: MOSIĘŻNY, MOSIĄŻNY

Słowniki:
nie notują

Formy: lp M. m mosiężny; ż mosiężna; n mosiężne; D. m mosiężnego; ż mosiężnej; n mosiężnego; C. m mosiężnemu; B. m żyw mosiężnego; ż mosiężną; N. m mosiężnym; ż mosiężną; Ms. m mosiężnym; ż mosiężnej; n mosiężnym; lm M. nmos mosiężne; mosiężne // mosiążne; D. mosiężnych; C. mosiężnym; B. nmos mosiężne; N. mosiężnymi; Ms. mosiężnych

Znaczenia:

»zrobiony z →mosiądzu«: Obrázy Boskie y Swiętych w wielkiey vczćiwośći máią/ á zwłasczá Krzyżá ś. ktory máluią/ ábo też ná miedźi y ná drzewie wyrażáią/ y przy sobie wszyscy mośiężne noszą ná szyiey/ zá znák przesławnego Chrześćiáństwá swego: po domách/ y po drogách/ po vlicách/ po cerkwiách/ wszędźie pełno krzyżow. BotŁęczRel IV 131. Bowiem náten czás o odlewániu ieszcze niewiedźiano, tylko miąsze y mocne stegi (sztaby) żelazne, żeláznymi obręczámi jáko klepki ná beczkách mocno zbijano, y te ták nábijano, y wrożnych mieyscách Europy do strzelanie używano: áż zá czásem (jáko rozum ludzki, badájąc śię záwsze dáley przychodźi) nie tylko prochu popráwiono, ále tesz ták dáleko przyszło, że y żelázo zlewáć y rury z niego odlewáć poczęli, ktore odlewánymi żeláznymi sztukámi názywáli: áż potym y dáley przyszli, (uważáiąc jáko prętko te żelázne sztuki álbo dźiáłá śię psowáły á Mosiążne nie bárdzo trwáłe były wynáleźli sposob pomieszánia miedźi z Cyną, á ztey máteryey dobrych y wárownych dźiał, ktorymi po tym według ich sposobu y własnośći rozmáite przezwiská, iáko śię to daley pokaże, nádáne są, odlewáć śię náuczyli. UffDekArch 4. Rynny dla Spływania Wod Mosięzne Złociste awokoło tego balassy y statuy tak ze na rogach takiesz z Mosiądzu agrubo złociste. PasPam 60-60v. Lágru álbo wensztenu rozpráw ile trzebá, żeby się rzecz albo robotá/ w náczyniu mośiężnym zatopić w tym mogłá. SekrWyj 282.