W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 25.05.2023
NABOŻEŃSTWO rzecz. n
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy: lp M. nabożeństwo; D. nabożeństwa; B. nabożeństwo; N. nabożeństwem; Ms. nabożeństwie; ~ lm B. nabożeństwa
Znaczenia:
1. »rodzaj obrządku kościelnego; modlitwa«: Iest takie ich naborzęnstwo, co Niemcy Oczy zasłaniają kapeluszami A białogłowy tymi Swemi kweffami. PasPam 56. Na gotowano do Mszey na pniaku Sciętego dębu y tam od prawiło się Nabozęnstwo. PasPam 61. Zachciało mi się Morzęm iechać na Nabozęnstwo Wielkanocne do Harruzon [Aarhusen]. PasPam 66. Idąc tedy kazdy swoie odprawował Nabozęnstwo. PasPam 93v. Przyiechalismy tedy do Olszowki Ipso Die Festi Beotissimae Mariae Virginis [w samo święto Najświętszej Marii Panny] zazywszy Nabozenstwa u oBrazu Cudownego N. Panny. PasPam 221v-222. Pana Boga prosząc wielkie Nabozenstwa odprawowali. PasPam 277.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: jutrzenne nabożeństwo »jutrznia«: Ofiaruyciesz te swoie teraznieysze actiones w Nadgrodę iutrzennego Nabozenstwa ktore zwyczaynie o tym czasie odprawiemy. PasPam 58.
Przenośnie: [O bitwie] Nabozenstwo Gorące pod Częstochową PasPam 199v.
2. »zewnętrzne objawy religijności, pobożność, skrucha«: Po te wszytkie czásy/ ći Chrześćiánie wielką pobożność po sobie pokazáli/ y obchodźili dźiewięć kośćiołow z nabożeństwem dniá 24. OpisGal A4. Morze tez po kąsku ruszać się poczęło okrutny Strach y Szczere Nabozęnstwo tak my iako y Lutrzy. dał tedy Bog Wszechmogący ze Nienagle poczęło igrać. PasPam 66v. W szedł tedy do izby zową powagą y z Nabozęnstwem, trzymaiąc Czapkę z krzyzikiem przed oczyma. PasPam 83. Był wielkiej modestii, a przy tym osobliwszego nabożeństwa. MatDiar 258.
3. »szczególna cześć dla jakiegoś świętego«: Eodem Anno Rodzić moy kochany umarł. [...] w Wigilią S. Barbary do ktorey on miał wielkie Nabozenstwo. PasPam 249.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: nabożeństwo angielskie:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: (war.) Polski most/ Niemiecki post/ Włoskie nabożeństwo/ wszystko to błazeństwo. RysProv XIII, 1.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas