Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: lp D. napaści

Znaczenia:

1. »atak, napad«: Poszedłęm do Gospody alem postaremu niewyiezdzał az się Zmierzchło dobrze uchodząc iakiey napasci. PasPam 183v. Stanąłęm w pustkach nie mogąc inszey znaleść gospody a postaremu y tu od Napasci wybiegac się niemogę. PasPam .

2. »podejrzenie«: Czemus się powiedział do inszego Domu. Odpowiedział Brat. Temu że by się waszey zbył napasci. PasPam 183. Owi co strzelali poiechał kazdy w swą y ia sąm wyiechałęm zaraz ze bym napasci iakiey niemiał zem tez to tam stał wtey kupie. PasPam 189v.

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1664

Formy: bezok. napaść; ~ cz. prze. lp m 1. os. napadłem; 3. os. napadł; ż 3. os. napadła; lm mos 3. os. napadli; nmos 3. os. napadły; ~ cz. zaprze. lp m 3. os. napadł był; ~ cz. przy. pr. lp 3. os. napadnie; lm 1. os. napadniemy; ~ tr. przyp. lm mos 1. os. napadlibyśmy

Znaczenia:

1. »zaatakować kogo zbrojnie«: Było barek ze dwie scie to lada kiedy powsiadawszy Dragoniia Semenowie to Napadli Szwedow w Fioniey y znacznie Infestowali. PasPam 72v. Pod Choynicami gdy nas Szwedzi w nocy napadli obudwu porąbano. PasPam 84. Napadł na Mnie iakis Patryarcha z Zołtą brodą srogi chłop, zaiadę go, złozy do mnie pistolet. PasPam 95. Iak co kolwiek wesprzemy Nieprzyiaciela to iak na owych zdraycow napadniemy to iak w gębę dał. PasPam 106v.

2. »spotkać, natknąć się, natrafić na kogo, co; znaleźć, zdobyć«: Szlachcica napadłęm uchodzącego ktory tez powiedział ze zewszystką potęgą Chowanski idzie. PasPam 90v. Iezeli znaiomy na znaiomego na padł to się roziechali powitawszy. PasPam 203. Iuzem tam nieprzebierał iako w domowęm stawie ale co przyniosła to bierz [...] gdyz iako m iuz napisał że ona [wydra] tam nie brakowała osobami ale co napadła to wzięła. PasPam 253. Przeiechawszy owe Mieysca ktore były [!] zalegli Szwedzi [...] Napadł [Wolski] na Cesarskich. PasPam .

3.przen. »opaść, spotkać kogo; zdarzyć się komu«: Wiedney godzinie napadnie mysl że by zostać, wdrugiey tego nie czynic. PasPam 73v. Ia tu konia u kołu trzymam od wielkiey potrzeby a kiedy co napadnie aty mnie y tego wezmiesz. PasPam 90v. Zapomniałem tego Napisac że mnie pod Mohilowem stoiąc napadł był kłopot podobny wemu kozieradzkiemu. PasPam 102. Y sobie nic niekupiłęm y Sąm ledwie com zdrowo wyiechał niespodziewaiąc się że by mię miał taki napaść kłopot od owych piiakow. PasPam 184.

4. »spaść, nadejść«: Napadły wielkie Słoty Sniegi poczęły Litwie konie Szwankowac. PasPam 113v. Napadły potym Iesienne Słoty, Sniegi, mrozy tak że drugi swego konia niepoznał rano wstawszy. PasPam 244v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ napaść na niełaskę u kogoś: [...] co zá pewność, że Wm.M.Mści Pan tego dotrzyma? pokazałem pewność ztąd, że z Poddánym spráwá, ktory z Domem, Krewnymi, Przyiaciołmi wszytek funduie się na łásce Krolewskiey, ktoremu nápásć ná niełáskę v Páná, byłoby zgubić się z temi wszytkiemi. LubJMan 39. ▲ potrzeba napadnie (sz. zm.): Insze powinności, to jest, gdy około młyna albo wożenia drzewa potrzeba napadnie, to się z Fedrauem, ktory dwie włoce szołtyskie drugie trzyma, sprzęga i obadwaj za jednego szołtysa powinnoć odprawują. OpisKról 427. Klisterámi według wzwysz pomięnionych ingredientiey, zgotowánemi pilnie ná tęn czás rátowác gdy nápádnie potrzebá. HaurEk 53.