Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *NERA, NYRA

Słowniki:
SW (nera) notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: lp M. nyra; D. nery // nyry; ~ lm D. ner

Znaczenia:

»jeden z organów wewnętrznych«: Iny proch kosztu mnieyszego: Wźiąć korzeniá Miarzowogo cztery łoty/ Kurzey nyry poł łotá/ Naśienia Sczawikowego trzy ćwierći łotá. SyrZiel 118. Biorą Piołynu suchego łotow dwádźieśćá [...] Wężowego moru ábo Kurzey nyry/ korzonkow polnych Gwoźdźikow [...]. SyrZiel 354. Wiećie iáko ináczey nerkę názywáią? Głupie mięso: á to z tey przyczyny dźiáłáią. Ze w sámym łoiu śiedząc bárzo chuda bywa/ Rzkomo ma mnoho dobrá/ ále nie vżywa. Własny nerká ow nyrá/ co ma á nie żyie/ Pan swym dobrym schnie y mrze/ á kto inszy tyie. JagGrosz C3v. Jadąc chłop do Krakowa, wstąpi do klasztora, Jeżeli nie rozkaże czego mniszka która. Żeby jej kupił mirry, rozkazuje ksieni I daje na nię kopę, dobywszy z kieszeni. Chłop prosty, jako żywo nie słysząc o mirrze, Że mu nie napisali tego na papierze, Że mu nery, nie mirry, kupić do klasztora Kazano, musiał wrócić do domu dla wora. I sprawił, jako pojął: poszedszy do jatek, Kupił ner, wielkich owych wołowych, dostatek. PotFrasz1Kuk II 177. Na to chłop: „Jam rozumiał, że nery od bydła.” PotFrasz1Kuk II 177.