Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1.mit. nazwa osobowa »mityczny król miasta Pylos, bohater wojny trojańskiej«: Iedź náprzod do Nestorá kráiu Pilyiskiego/ Doznasz tám Pizystratá wielce woiennego. PaxUlis G4v. Nigdy takiej Nireus nie doszedł piękności, Nigdy Achilles męstwa, Ulisses mądrości, Nie beł tak rączy Lada, nie beł i szedziwy Nestor bieglejszy, choć to trzysta lat beł żywy. ArKochOrlCz III 35. Bądź on wymową cnego Nestorá przechodźi/ W ten iednák cel poki żyw pewnie nie vgodźi/ Aby miał vyść przymowisk/ co Nestorá zdrádźił; Gdy nań wołał/ áby się z pośiłkiem przysadźił: Ráną końską nierychły látámi zwątlony/ Zdrádzon od towárzyszá [...]. OvŻebrMet 316[306]. Ieśli przykładow chcemy; Nestor trzystoletni Wszystkich synow pochował wprzod/ oraz opłakał Vskarzáiąc się ná wiek długi y nieszczęśćie. OpalKSat1650 112. Ieśli przykładow chcemy; Nestor trzystoletni Wszystkich synow pochował wprzod/ oraz opłakał Vskarzáiąc się ná wiek długi y nieszczęśćie. OpalKSat1650 112. Ták się właśnie známi Dźieie ludźmi ná świećie (rzekę) robakámi. Iedni z nas záwsze nędznych Akty wypráwuią/ Drudzy Ephemerydom właśni odstępuią. Ten długoletnie żyiąc z Nestorem spráwuie/ Rożne Akty y trefne/ iuż z Iobem kroluie/ Iuż z tymże w gnoiu leży. BachMąż C2. Do I. M. P. Woyćiechá Brzeskiego Załosn: Oycá. WIelu zpotomstwá swego/ Nestor pogrzebł Ciáłá/ Máthnsalem[!] stárego/ tász troská podkáłá. KochProżnEp 7. Zaletnicy Penelopy matki moiey nad moim śię zadźiwili odiazdem; ale wiedząc ich nieszczerość, starałem śię, żeby przed niemi był zataiony. Ani mię Nestor, ktoregom w Pilośie widźiał, ani Menelas, ktory mię w Lacedemonie przyiaćielsko przyiął, o żyćiu Oyca mego uwiadomić nie mogli. FenTrocTel 9. Tu innych wspominam długością życia celebres, iako Nestor, Hesiodus, Tithonus, zkąd poformowane u starożytnych Adagia: Nestorea, Hesiodi, Tithoni senecta. ChmielAteny III 501. Nestor żył wiekow trzy, ztąd Triseclis, albo trium saeculorum nazwany Człowiek, ztąd życzyć możesz komu Nestoreos Annos et Mathusalemia saecla. ChmielAteny1755 I 681. Gdybyś miał żyć, Biskupie! do twych zasług miary, Powinienbyś żyć tyle lat, co Nestor stary. MinZbiór 11. Nie iest że Homer naybiegleyszym Malarzem namiętności, gdy rostropność i wymowę Ulisessa, czułość Oycowską Pryama, powagę i gadatliwość Nestora, przywiązanie ku Oyczyźnie Hektora, pobożność Eneasza, popędliwość Achilla, wyniosłość Agamemnona, silną odwagę Aiaxa, nieustraszone męztwo Dyomedonta w mowach i czynach maluie? SiarczDmochZakus 20. Tróymiąszszy (o trzech głowach) Troywieki Nestor. DudzZbiór 19.

2.przen. »ktoś w podeszłym wieku; ktoś cechujący się mądrością, doświadczeniem lub umiejętnością przemawiania«: Gdźież moi Nestorowie? ktorzy wieśćią sławną Rzucáli áż zá Morze Pogáńską moc JurkLech B2v/15. Wnet po biskupów prędkiej tu odmianie, gdy ksieniej bladej miecz trochę ustanie, nastąpi – prawi – ten co wiekiem długim Nestorem będzie tu w Koronie drugim. MiasKZbiór 252. Nie moia rzecz Nestorow y Hektorow Polskich z domu Lipskich Elogia tu przywodźić; gdyż domu tego stárożytnego trochą słow nie polerowánych wysłowić, ábo ná kártę pápieru włożyć, trudno: á WM. moy M. Pan iesteś wszytkich viuum exemplar. StarPopr 7 nlb. Przeydźiesz Nestorá w stare y wszędźiwe látá/ Y záżyiesz w poćieszonym zdrowiu długo świátá. OlszSzkoła B2. Kto kto przyjaciel, z nami w cień bluszczowy, Zaczniem wielkiemu monarsze Rzym nowy Na wiele głosów i chorów: Żyj na wieki, przeżyj i Nestorów! TwarSRytTur 6. Tedy zakwitną cymenty i wina, Będzie dwór huczał, zacna rodzina, Na wiele głosów i chórów, Żyj na wieki, przeżyj Nestorów. TwarSRytTur 67. Vbogi niedostátny człowiek peroruie/ choćiażby on był słodkim Menelauszem/ miodowym Nestorem/ Krásomownym Tulliuszem/ będźie zdrową rádę/ Oyczyznie/ Powiátowi podáwáł fákcyie/ zdrády/ przećiwko práwom/ wolnośćiom dowodną otwierał wymową barbarus esse videtur. JanowPołów 3[B3]. Dał im głos po długim niepámięći milczeniu, Wielki nie dawno Márszałek i Hetman á dźiś Naiáśnieyszy Monárcha Niezwyćiężony, Ian Trzeći, Pan moy Miłośćiwy, pod ktorego ogromnym światu imieniem i obroną pierwszy Mowce Polskiego Tom, Krásowmownych Nestora Polskiego Rodźica I. K. Mośći ozdobiony mowami, wydałem. PisMów II 5 nlb. [...] po śmierci Kuczkowskii poiął Kásztelan drugi Nestor Polski dla wielkiey wymowy iáko go zowie Orich: dial: 6. Minocką, z tey tylko iedna corka zostáłá Kátárzyna Reiowa. NiesKor II 26. Zyi ieszcze z łáskáwey Niebá destynácyi Mćię Xiążę nie porownány, álbo przynamniey rowny Nestorom wiek, z ktoregoby iák naydłużey Wiárá y Oyczyzná mogłá profitować: Princeps in primo regnet flore ROSA. BieńAplik 13. Gdy się czytanie skończyło, zabrał głos Nestor ziemi naszey, Jmć Pan Sędzia Ziemski, ten przełożywszy naypierwszą potrzebę dobra publicznego, przytoczył ow text: salus publica suprema lex esto, a za tym dopraszał się z mieysca swego, aby pro primo et principali objecto, położyć wybranym z pośrzodka grona braci, godnym posłom summy Neapolitańskie, i otwarcie gor w Olkuszu. KrasicPrzypadki 258. XXI. Ociec Pankracy Nestor Rożańcowy Co trzykroć Braci y Siostry odnowił Nim puścił strumizn łagodney wymowy Nayprzod Starszyznę y Braci pozdrowił Słodkiemi z Serca zniewalaiąc słowy Miękczył umysły y nadzieię wznowił Wierzcie, rzekł, Bracia zgrzybiałey siwiznie Rzadko się płochość z ust starych wyśliznie. KrasicMonach A5v.

3.przen. »coś starego«: Jakoż nic nas tak przędko[!] nie wyniszcza, iak długa bezsenność. Same nawet drzewa owe krolestwa roślinnego Nestory, bez martwości czyłi snu zimowego nie żyłyby tak długo. HufBaudSztuka 62.

4. nazwa osobowa »Nestoriusz, autor doktryny chrześcijańskiej zwanej nestorianizmem«: Stanęli tedy rzędem, a Erazmus kole Martynusa na onym heblowanym stole. Naprzód głowę oderznął, dał ją Zwingielowi, Iż jako Luter walczył przeciw kościołowi, Aby i on Anglikom rozsiewał naukę Łotrowską, a papistom wyrządzał złą sztukę. Potem dał Nestorowi mózgu cztery łyżki, By rozumem Lutrowym w duszach czynił zyski. ZrzenAnKontr 362. NESTORYANIE, idą za Nestora Herezyarchy nauką, maiąc go za Swiętego: Bardzo obszerne aż do Indii obsiedli Kraie; ináczey się zowią Chaldeyczykowie. ChmielAteny1755 I 1147. O Matko BOGA! Matko Panów Pana! Wierzę, wyznaję, padam na kolana: A ty Nestorze, Kopronymie i ty Stul pysk bluźnierski, stul pysk jadowity! BenisKPieśni I2.

5. nazwa osobowa »kronikarz Rusi Kijowskiej«: Gdy tedy ták porządnie spráwował Monasterem ś. THEODOZYVS, Nestor święty w ośmnastu ieszcze lećiech do niego w Zakon wstąpił/ y ten pierwszy iest pisárzem żyćia śś. Pieczárskich. KossowŻyw 21. [...] Efrem Eunch, Nicetas, Ezaiasz, Nifon, Symon czyli Symeon Episkopowie: Prochor Cudotworca, Kuksza Męczennik, Moyżesz Węgrzyn, Olympiusz malarz cudowny, Spiridion Piekarz Prophorow, to iest Proskur albo chleba ná Ofiarę Pańską, Mikolay Swiatosz Xiąże Czerniechowski, Grzegorz, Cudotworny, Polykarp Archimandryta, to iest Opat Kiiowski, Nestor Kronikarz Ruski. ChmielAteny II 311. Od roku mianowicie 1093, według Nestora, pod wodzami Itlarem, Tugerkanem, Maniakiem, Kitanem. NaruszAHist 59.

6. nazwa osobowa »imię«: NAstępuią/ przy Pieczęćiách podpisy te. [...] Nestor Kozmienicz Márszáłek Kołá Duchownego/ y Exárchá M. K./ ręką własną. ŻochKol 36.