Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»związany z Neuburgiem«: PIerwey niżeli do rzecży sámey przystąpię/ áby tym lepiey káżdy poiął/ zdáło mi się kroćiuchno nápisáć/ o praetensy ś. pámięći Henryká IV. Krolá Fráncuskie[g]o/ ktory choćiażto był vżyty od Kśiążąt Brándemburskie[g]o y Neuburskiego do tey impresy Kśięstwá/ Cleuskiego nápomoc/ przećię iednák nie ták dla nich dwu/ iáko sobie nieiáko praetenduiąc/ tego sie podiął. JudCerem A3. Nic nie wątpimy, że wspaniały wysoki genius księżnej IMci Neuburskiej ma w pamięci Królestwo Polskie piastunkę swoję i że respekta zażyje nad nim, jeżeli nie w ten co debetur onej, przynajmniej w czasie o to. LaudaHal24 1646 59. Na Palety y Assygnacye do Dobr Lennowieczystych, także zastawnych Sapieżyńskich, Neuburskich, y w nich na Konstytucye niepozwala. KonstLubLit 131. Tenże Palatinatus wyższy zamyka w sobie Xięstwá Neoburskie[!] y Sulzbackie, albo Sultbacenskie: Xiążęciem Neuburskim pisze się Xiąże Elector Palatinus Rheni, aliàs Nizszego Palatinatu. ChmielAteny II 228. Wojewodztwa, Powiaty, comportare, maią exakcye od woyska W. X. L. poczynione, legïtîmeq[ue] dowiedźione, jako to z summ y dobr Neuburskich z dobr adhaerentîum Partï Svetîcae, z dobr Duchownych źiemskich stołowych z hyberny, czopowego, szelężnego, szkody przechodami, noclegami y konsystencyami poczynione, także za paletami ïgnotî Nomïnïs stanowniczego, ktorego pro rebellî et Invîndîcabîlï capïte deklarowano. ArtWoj 317. PALATINUS RHENI ELEKTOR, Xiąże Neuburski Naywyższy PODSKARBI Imperii, nosił olim Iabłko złote przed Cesarzem, ktoremu do rąk oddaiąc mawiał: Accipe globum Sphaericum, ut omnes terrae Nationes Romano subiicias Imperio: Teraz Koronę nosi przed Cesarzem. ChmielAteny1755 I 503. Tu iest Xięstwo Neuburskie, y Palatinat Báwarski. ChmielAteny IV 271. [...] to z Linii Neuburskiey; z ktorey sławny Filip Wilhelm Palotinae Domus Augustum Decus, Obrońca Wiary, ktory z Elżbiety Amalii Haskiey Lándgráffowey miał 17. Synow wszystkich, to Infułami, to Mitrami iasnieiących. ChmielAteny IV 272. Roku 1669. 2. Maja Elekcya zaczęta, na którey Litwa i wiele Województw exkludowali Piasta z przyczyny rozdźielonych Partyi przez Pretendentów do Korony Xiążęćia Neuburgskiego, Lotaryńskiego, i Kondeusza Francuza etc. i ledwie już nie była zdesperowana Elekcya, ale po danych audyencyach postronnym Posłom, á na koniec bo już w ostatni dźień Seymu, kiedy Marescotti Nuncyusz Apostolski dał Benedykcyą od Oyca S. po niey cudownym sposobem Ducha S. natchnięte Województwa, á nie myślące ku Zachodowi Słońca wykrzykneli jednostaynie, i nominowany przez Prymasa Prażmowskiego Michał Xiąże Wiszniowiecki. ŁubHist 108. Elekcya złożona w Maju, na którey śię pokazał z Tryumfem Jan Sobieski Hetman, jako Zwyćięzca Nieprzyjaćiela Krzyża S. w tym Pretendentow wielu odezwało śię do Korony, Piast odrzucony, Kandydaći: Kondeusz Francuz, Xiąże Lotaryński, Xiąże Neuburgski i wielu innych. ŁubHist 113. Tegoż Roku Seym drugi zaczął śię pod dyrekcyą Szczuki Referendarza Litt: który po rozdanych wakansach, po wysłanych do Wiednia Posłach dla traktowania wraz z Cesarzem o Pokóy z Turczynem, zerwany w następującym Roku 1689. 2. Kwietnia, tak długo śię przedtym Seymy agitowały, Neuburska fortuna była pretextem rwania Seymów, ale barźiey Fakcya Francuska przez Królowę. ŁubHist 117. Roku 1690. Krolewic Jakub ożeniony z Jadwigą Xiężniczką Neuburską Seym pod dyrekcyą Dźiałyńskiego doszedł, Tatarowie w tym Roku plądrowali Ruskie Prowincye, Brandeburczyk począł myślić o Koronie Pruskiey. ŁubHist 117.