Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»grożący zgubą, katastrofą«: MOnárchia káżdá y Krolestwo tym szczęśliwsze iest/ pod czás zámieszánia zwłaszczá tego ktore my Interregnum zowiemy/ im lepsze ma wárunki beśpieczeństwá swoiego: ábowiem czás takowy nayniebeśpiecznieyszy iest ná Monárchie y Krolestwá/ osobliwie te ktore nie idą dźiedźicznem/ spádkiem/ ále dobrowolnym od poddánych obrániem/ y podániem. MijInter 4. Matka [...] od naywiększych y Niebespiecznych Okazyi nigdy mię nie odwodziła. PasPam 123. oberwał się z lodem nocą uchodząc y Płoni niebespieczney niepostrzegłszy. PasPam 186. W tak nie bespiecznym zostawuiąca [ojczyzna] Paroxysmie miasto pociechy Niewdzięczność y zadney w obronie swoiey przez rozerwane Seymy nieodnosi nadzieie. PasPam 215v.

NIEBEZPIECZNA
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

»jest groźne«: Na tym sejmie aby KJM. sam miał instygować na kogo, autorem mianować rady, którejby słuchał, to i niebezpieczna mu et cum maiestate eius pugnat. CollatioCz III 119. Byłá to dźiwnie niebespieczna/ w mieyscu złym bić sie z ták wielkim woyskiem/ wszákże iż wiedźiał o Ciceronie/ iż iuż był od oblężenia wolnym/ vmyślnie z prędkośći nieco vpuśćił. CezWargFranc 120. Kompánia záś káżda ma mieć Sto Dwádzieśćiá pieszych (okrom iednák stárszyny) álbo przynamniey dźiewięćdźieśiąt, żeby dwie częśći było Muszkieterow, á trzećia Spiśnikow, to iest, Pikinierow, bo iáko nam Polakom nayczęśćiey przećiwko tym Narodom Woyná, ktore konno woiuiąc náćieráią, Turcy, Tatarzy, Moskwá, Wołosza, y inśi, tedy bez Spiśniká w pole wyniść pieszym, bárzo dla rozerwánia niebespieczna. FredPiech A6. Przetoż nád wszytko proszę, ábyś w BOGA Twego Vwierzył, á prędzey się brał do Chrztu Swiętego Krom zwłoki: bo odkładáć niebespieczna będźie Dla tego, że niewiemy, kiędy śmierć przybędźie. DamKuligKról 52. 5tó Jáko iest piękna, że się kolligaći Krolewscy zá nas uymuią, ták też niebespieczna, áby ich interessa niepowadźiły, czego się w Piaśćie bać nietrzebá. RadzKwest 15.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]