Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»(w połączeniu z formami czasownika) wyraz pragnienia, aby coś się stało lub nie stało«: Jednáki występek/ niechayby był iednáką winą karány/ iáko iedná cnotá/ má być iednáką nagrodą uczczona/ a zwłasczá miedzy rownymi [...]. StarPopr 88. Y niechayby Cyneas ozył w Illiryku/ Po ktorego wymowie y głádkim ięzyku: Włoskie Miastá pádały/ pod Pitrhowe nogi/ Czego ogień dokázać/ y miecz nie mogł srogi. TwarSLeg 74. Niechayby chrzescianie Prywatne urazy Przed Męki Boga swego zruciwszy obrazy Swiętą ligą spoieni na Woynę tak słuszną Wszytkie swe zniesli siły, ofiarą zaduszną [...]. PotWoj 30. Niechay by we Wtorki y we Srody kázda Classis swoię máteryą rozważáłá osobno, świebodnie, bez bytności Pánow Vrzędnikow [...]. FredKon 60. Szkuty jeśli przyszły ze Gdańska proszę, aby za mną posłać cokolwiek też cytryn i pomarańcz; także i materyjki, dla widzenia. Kabliu zaś jedną baryłkę, w kupie z winami, niechajby wyprawił Aaron z Jarosławia. SobJListy 410. Rozumiałbym rozdzielić akt elekcyjej posłów od aktu pisania instrukcyjej i niechajby najpierw odprawiła się elekcyja posłów. KarSEgz 55. Niechayby sława dawnym przyiaźnieysza wiekom, zeszłego czasu szczęściem y dobrocią kwitnących policzyła Monarchow, ktorych więcey pochlebne wymyśliło pioro, a niżeli pamięcią álbo okiem prawdá zásięgłá [...]. DanOstSwada II, 24.

NIECHAJBY

Znaczenia:

1. »w zdaniu warunkowym; =gdyby«: Ale - jak ty chcesz - niechajby zapłacił Swą krwią występek, niechby głowę stracił: Gdzie by się biedna Prakseda podziała, Która tu w obce kraje przyjechała? BorzNaw 199.

2. »w zdaniu dopełnieniowym i okolicznikowym celu; =aby«: Wielki Krolu kasz prawi [Rynald] rozwiesc tych co prędzey I niechayby się z sobą iusz nie bili więcei [...]. ArKochOrl 51v. [Zakonnicy jasnogórscy] obowiązywáli Niechayby darmo na Klasztor Vbogi Kalwinskiey albo Luterskiey záłogi [Miller] Niedomagał się [...]. OblJasGór 72v.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]