W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 11.07.2008
NIEMY przym.
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1603
Formy:
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: niema bestia: Rzymiánie y niemym bestyom wdzięczność pokázowáli zá rozmáitemi okázyiámi. StarKaz II, 272. Mają [zwierzęta] i z ćwiczenia wielkie podobieństwa rozumu i intellektu ludzkiego, i owszem naleźlibyśmy ludzi, których nieme bestye w nauce, nie mówię o szalonych, przeszły. PotWoj III v. Bestyje nieme i zwierzęta nie mają rozumu, a przecię sława w historyjach ich nie zapomniała. LubSArtDąb 531. ▲ bałwan niemy: Wiecie iż gdyście Pogány byli/ do báłwanow niemych/ jáko was wodzono/ dáliście się prowádzić. BG 1Kor 12, 2.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: nieme bydlę: Abowiem jeżeli bakałarze szkolni rozumnego człowieka slabizować [!] uczący poważeni bywają, nie mniej zaiste jeśli nie więcej, ci którzy z niemem bydlęciem, do boju, do prace i do wszelakich krotochwil nader potrzebnem, kłopotliwe w ćwiczeniu swe zabawy trawią. DorHipTur 90. ▲ nieme bydlę domowe: Stworzywszy Bog Wszechmogący wszytkę Máchinę świátá, y ná niey nieme bydlętá domowe, y dzikie [...] táką rádę uczynił: Faciamus hominem. HercBan 1. ▲ nieme bydlę dzikie: Stworzywszy Bog Wszechmogący wszytkę Máchinę świátá, y ná niey nieme bydlętá domowe, y dzikie [...] táką rádę uczynił: Faciamus hominem. HercBan 1. ▲ nieme bydlę (sz. zm.): W Stárym Zakonie/ tylko nieme bydlętá kápłáni ofiárowali/ cielce/ kozły/ bárány/ ptástwo. StarKaz II, 50. Ciáło chlubi się że ma swoie członki/ swoie zmysły/ swoię wymowę/ swoy rozsądek/ ktorym bydlętá nieme przechodzi. StarKaz II, 332. Człowiek nie iáko nieme bydlę/ ktore się tylko zá ślepą nátury skłonnością udáie/ ále iáko stworzenie rozumne [...] to co przeszkodą być widzi odmiáta/ co zgodno [...] obiera. BujnDroga 298-299. ▲ nieme bydło: Ten [będzie] koniem/ ten psem/ temu przydam skrzydłá/ A tych záś w nieme poobracam bydłá [mówi czarodziejka Armida]. TasKochGoff 270. Ziemiá co wydáie, wszelkie ciáło z siebie, Ze y ludzi, y nieme, bydło z Wierzem polnym, Iednym ciáłem, przezwiskiem zwáć może ogolnym. PotPocz 72. ▲ nieme bydło: Odlat Tysiąca Powinna mu [Bogu] się chwała w Kosciołach poswiąca I natoszby przyisc miały! aby ie obrzydły Bissurmanin, niememi pozastawiał bydły. PotWoj 30.
Związki frazeologiczne: w ziemię jako bydlęta nieme patrzeć: A Chrystus im [bałwochwalcom i mahometanom] Pan powiada: Widzę & vos de hoc mundo estis, w ziemię tylko iáko bydlętá nieme pátrzycie. StarKaz II, 72.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: