Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»niewłaściwy, nieodpowiedni«: Y wąż/ ktory nabliżey iest lodowátego Przyośká położony [...] Zágrzał się niepodobnie. y nie przyzwoite Sobie gniewy z gorącá przywziął iádowite. OvOtwWPrzem 61. [...] bo iáko to niebespieczna, kiedy nieprzyzwoitą kulę [puszkarz] weźmie, ták też iest nie mniey rzecz zła y szkodliwa, kiedyby chciał szufle nieprzystoyney záżywać [...]. UffDekArch III, 9. Lecz Calibry nábarżey pilnowáć potrzebá, bo się łatwie przytrafić może, żeby ná prętce nieprzyzwoite kule wzięto, to iest, Cartaunowe miásto Puł Cartaunowych [...]. UffDekArch III, 67. Akt pocáłowania malusienki iest, ale domyslic się sami mozecie, gdy nieprzystoyny y nieprzyzwoity iak duszę zabiia [...]. OblJasGór 24v. Vtwierdza się z Augustiná Swiętego [...] ktory nazywa Excessum, bo ich zażywaią ludzie choć nie służą ku czci Bożey, iákoby chciał rzec, wykraczánie w wymysłach ludzkich Boskiey czci nie przyzwoitych. WisCzar 24. Niechciey Boskiemu imieniu uwłoczyć Hańbą przysięgi swey nieprzyzwoitą Zwłaszcza gdy czynisz o Rzeczpospolitą. ChrośKon 205. [...] zgryzła zaniedbana rdza zbroje, karaceny, pancerze i insze żelaza teraźniejszej służby Jasiom jak sikorom bocianów gniazda nieprzyzwoite. MałpaCzłow 286. Nie masz, mówię, racyi, kiedy nie masz i sposobności stroić się nad miarę, rzecz albowiem nieprzyzwoita zwyczajem pospolitym obraca się na siebie zawsze oko dla cenzury, język dla obmowiska, ucho dla śmiechu i obelgi, rękę dla skazywania pociesznego palcami, substancyją i chudobę na stratę niepotrzebną. MałpaCzłow 290. Bo co zmysł zewnętrzny poymuie, imáginatywa poznaie, y sądzi zá rzecz sobie przyzwoitą y dobrą, do tego y skłonność áppetytu wewnętrznego bierze, álbo też awersya, ieżeli sądzi rzecz złą y sobie nieprzyzwoitą. BystrzInfCosm F3-F3v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ rzecz nieprzyzwoita: Decimus przykrym tknion odpowiedzeniem Nad rzeką wzywa Cesarza; imieniem. Ktoremu gdy się stawił, głosno czyta Dekret Senatu, co mu Gallią dał, Bez Konsulow zas rzecz nie przyzwoita Aby on w cudzą Prowincyą wglądał [...]. ChrośKon 130. Dla czego po schodach wstępowáć, álbo zstępowáć, osobliwie z przysiąnku do pokoiow, rzecz nieprzyzwoita. BystrzInfArch E.

NIEPRZYZWOITA
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

»jest niewłaściwe«: Ich Mc [posłowie] rzekli im [przystawom] przy Caru, godnieyszysmy nad was Wiary nieprzyzwoita Naszemu Narodowi płonnych Słow ani zamysłow powiadac [...]. PiasRel 46. [...] gdy W.M. Pan w miłym nádewszystko zdrowiu/ świętá te pociechámi płynące odpráwuiesz/ czy do mowienia i wesołego powinszowania synowskiemu sercu nowy pochop bráć nie przyzwoita? PisMów II 359. [...] nie trzebá przy niey [żonie]/ iáko pies przy kramiku leżeć ustáwicznie/ áni pilnowáć; bo to y szpetna y nieprzyzwoita. GorzWol 11. Ze iednak starzy lekarze [...] wielce mleczne kuracye szacuią w suchotach, mało ie wazyc, zda się nieprzyzwoita [...]. BeimJelMed 517.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]