Data ostatniej modyfikacji: 01.12.2014
NIESYTY, NIESYT przym.
Słowniki:
SStp (niesyty), SXVI (niesyty, niesyt), T (niesytpod: syty), SW (niesyty, niesytny), SJP (niesyty, niesyt) notują
Kn, L, SWil nie notują
Formy: st. równy lp M. m niesyty; ż niesyta; n niesyte; D. ż niesytej; n niesytego; C. ż niesytej; B. ż niesytą; N. m niesytym; ż niesytą; n niesytem; lm M. mos niesyci; nmos niesyte; C. niesytym; B. nmos niesyte; ~ st. wyższy lp M. ż niesytsza; ~ odmiana niezłożona lp M. m niesyt
Znaczenia:
1. »taki, który ciągle czegoś pragnie«: Ják Pháráonom/ trzy zamki wniewoli Wywodzą źli ná goli/ Pychę żywotá/ Ciáłá pożądliwość/ Oczu niesytą chciwość. JurkPieś E62v. "Niesyta chciwość mnie dusze zbawiła, A dzieci o siroctwo wieczne przyprawiła". VerdBłażSet 13. Słyszeć o tym y dáley/ á co trwoży więcy Ze grube to poganstwo/ y narod bydlęcy [Turcy]: Bogá mniema samego przyczyną tey plági [moru]/ Ktorey vyśdź ludzkiey żadney/ nie iest rzecz przewagi. To záczym rozumieiąc mniey się śmierci strzeże/ Ktora ich tym niesytsza iako bydło rzeże [...]. TwarSLeg 48. [...] mało, że inne człowiek zhołdował żywioły, ale oto i ogień w ręce trzyma gołéj [...] Z ziemią czego nie robi? Niesyt z jej żyzności, ale grunt i ostatnie przenika wnętrzności. TwarSLegK 202. Mnie/ nád wszeláką miárę/ strách ogárnął blády/ Pátrząc ná twarz/ y ręce/ morderstwa niesyte [...]. OvOtwWPrzem 564. DO KRAMARKI [...] A ty nie bądź w grosz niesytą, Chowaj kupią nienabytą, I choć rozprzedasz wszystkie stroje nasze, Choć zbierzesz tasze, Weź przecię na się w króbkę serca nasze.. MorszAUtwKuk 69-70. Day mieysce rozumowi, y nie sytey ządze Choc wielkiego umysłu, przytrzymay wrzeciądze [...]. PotWoj 27. Tak duma smutny Osman, y nie zmruzy oka Całą noc wstyd go srodze, zespadł ztak wysoka Gdzie serca niesytego wyniosły go buie [...]. PotWoj 106. [...] nadzieie nie syte Za rozną Łakomego idąc serca ządzą Po Krolewskich Pałacach y Ratuszach błądzą [...]. PotWoj 176. [Ojciec Tezeusza] wiele Lez puscieł: uwazaiąc, sliczne członki w ciele, Tedy te psow niesytey Pasiphai płodu [Minotaura], Ach biedny Oycze, będą vsmierzeniem głodu [...]. PotPer 20v. Ten nie sytem pięniędzy głowę nabywaniem, Trudzi: Ten zas ambitu, y honorow pełny, Z odwagą się Kolchickiey dopomaga wełny [...]. PotPer 22v. Niech pustej ziemie poganin niesyty tu wszytkę swoję zgarnie armaturę, niech się odyma, niech się jak chce puszy, jemu [odważnemu sercu] nadzieja w Bogu dobrze tuszy. PotMuzaKarp 16. Car Imc dziwuie się niesytym Waszym wczorayszym propozycyom, ze za doczesny mir tak wiele potrzebuiecie [...]. CzartListy 101. Nie ma tam [na pustkowiu] mieysca Łakomstwo nie syte, Nie maią zadne cielesne ponęty [...]. PotSyl 19. Siłá przygod w Zegludze, pieniędzy nie syci, Powiedáią nam, śmierci szukaiąc, rozbici [...]. PotPocz 90. Tey zas odmiany Męstwa y Szczęscia twoiego, to iest szczegulna przyczyna, zes ty honoru swego lubo dosc w Oyczyznie mianego niesytym zostaiąc, więceys go sobie zyczył, a Oycu moiemu Swiekrowi twoiemu wszelk[iey] fortuny zazdroscił. SzołHist 15v. Syty, syt [...] 2) fig. fatt, überdrüssig einer Sache [...] fig. soul, assouvi de qu.ch. [...] nie syt ieszcze krwie pospolitey [...]. T III 2228.
2. »taki, który nie zaspokaja głodu«: Wziąć owsa ziarnistego [...] zemleć go w miarę, coby z całych ziarn nie było, a żeby też nie nazbyt tłucz była drobna. Bo jako tłucz niedomełta niesytą, tak też drobna przez psy bieży. OstrorMyślTur 15.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz syty, syt II, niesytny, nienasycony.
Autorka: RB