Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »niechętnie, z niezadowoleniem«: Jako potym księżnie jejmości dano sprawę; niewdzięcznie przyjął odpowiedzi tej ksiądz Dymitr. GórnDzieje 182. TIBERIVS Cesarz ták o sobie skromnie rozumiał: że gdy go ieden názwał Pánem/ bárzo to od niego niewdźięcżnie przyiął/ mowiąc: Nie zowże mię ták drugi raz ku mey zelżywośći. BudnyBPow 92. Choćby kto twe niewdzięcznie przyjmował przestrogi, Ty go przecię nie przestaj uczyć do cnot drogi. SaadiOtwSGul 203. Był v nas, Pan Otto Fridrich Felckerson w Iárosłáwiu, secretnie posłány, niech powie cnotą Káwálerską, co zá respons odniosł, iáko niewdźięcznie przyięty y odpráwiony. LubJMan 83. Wyprawiłęm ią [wydrę] tedy na nową Słuzbę niewdzięcznie bardzo akceptowała tę wyprawę na nową słuzbę, piszcząc wrzeszcząc w kladce[!] kiedy przez wies iechali. PasPam 254v. Wypráwił náwet przećiwko niemu nieco ludźi woiennych, nie ták dla czći y powagi, iáko aby uważáli postępki iego, ná ostátku tey drogi, ktora mu ieszcze zbywáła do Konstántynopolá, gdźie dość oźięble przyięty był; lubo że Mánuel niewdźięcznie rad widźiał tákiego Páná, ktory záżywał tytułu Cesarskiego (co Grecy tylko swoim Monárchom przyznáią) álbo też obáwiáiąc się, áby Niemcy miawszy dosyć zámieszánia po drodze z ludźmi iego: niechćieli się mśćić nád nim; álbo też ráczey, áby prędzey dokazał tego, co iuż był ná przećiwko nich zámyślił. MaimUstHist 112. Nie dogodzi mu kollatorów dobrodziejstwo, nie pomoże parafijanów ludzkość, w posiedzeniu i na stypie miejsce, uczynność, ukłon, obserwancyja i konwersacyja nie do gustu będzie, wszytko hardzie, niewdzięcznie i ekstraordynaryjnie jako piołun niestrawnie przyjmuje, nie pomiarkowawszy się z lichotą swoją i podłą charakteru folgą, że go Bóg w nim przez nieobjętość dobrodziejstwa dobroci i miłości Swojej, jakoby nieoszacowany dyjament w ołowiu albo perłę w kloace i gnoju mieć raczył i mieć w głębokiej pokorze i prywatnej u siebie pogardzie na zawsze usiłuje. MałpaCzłow 229. Y dla tego z tey przyczyny Mátká moiá, przed Zoną Jego, tę odpowiedź powiadaiąc, uskarżała śię, że ią niewdźięcznie przyiął. UrfeRubJanAwan 112.

2. »okazując brak wdzięczności«: Niéwdźięcznié (in malam partem) béz wdźięcznośći cnoty. Ingrato animo, ingratè repudiare aliquid. […] Ingratè deorum munera intelligit, qui etc. […] v. Niéprzyiemnié. Kn 536. A ná cosz te blizny drogiego okupu nászego w rękách/ w nogách/ y w boku Odkupićiel świátá iusz w Niebie kroluiący záchował/ z ktorych się TROYCA Przenaświętsza ćieszy/ czyli podobno nie ná záwstydzenie moie/ gdy ospále y nie wdźięcznie pátrzyć ná nie będę/ gdy żádnego trudu ćielesnego/ żadney fátygi/ dla Odkupićielá mego tu żyiąc nie poniosę. DzielKalw 125. ALbowiem naprzod obiáśnienie Boskie/ świecący ow kágańiec ná to zápálony vt in lumine eius videns lumen, non offendat, aby przy tym świetle postępował/ y na zbáwienie prácował/ niewdźięcznie gáśi á zátym skutek y pożytek ták wielkiego dobrodźieystwá ńiszczy/ y Bogá z iego zámysłu ile z śiebie iest zráża y zbiia. BujnDroga 414. Tych, co go [Jezusa] odstąpili, i szpetnie, i niewdźięcznie; naypierwey tego, co nikczemnie záprzał, po imięniu wspomniał; dicite discipulis et Petro. LegucSpraw F. Niewdźięcznie, adv. 1) undanckbar. [...] 1) avec ingratitude; en ingrat; sans reconnoissance. [...]. T III 1045. Modlisz się: nie odpłacay nam podług nieprawości naszych! a pociechę i pokoy przy tym znayduiesz, iż do takowego mowisz Oyca, na ktorego zgodliwości powątpiwać tobie Iezus nie daie, ktory wszystkie, żadnego nie wyimuiąc, odpuścić tobie grzechy iest gotowy, i nigdy ci tego wspominać albo na iakikolwiek sposob odpłacić nie chce, że źle, że niewdzięcznie, że nieprzyiacielsko przeciwko niemu czyniłeś. KłapModl 35.

3. »brzydko, bez wdzięku«: Insza to w polu przy niemey trzodźie zágráć/ choć też niewdźięcznie/ vydźie [...]. HinPlęsy 345. […] to záś źiele názywa się Bágnem, iákosz ná bágnách rośćie, wielkie, żołto kwitnące, y niewdzięcznie pachniące […]. CompMed 411. Dźwięczy niewdzięcznie próżnym skrzypem baryłka. RódLudzOkoń 27. Niewdźięcznie, adv. [...] *2) unangenehm, f. Nieprzyiemnie. [...] *2) désagréablement, v. Nieprzyiemnie. T III 1045. Z donośnym głosem niewdzięcznie śpiewa; z naypilnieyszym wymierzania krokow trudem niezgrabnie tańczy; rysuie śrzednie; maluie miniatury nieosobliwie; pisze z łatwością dosyć złe wiersze. RiccobListy 33.