Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »nie wiedząc o czymś«: Z temi rzeczámi [lekami]/ przy łásce Bożey możesz się nie zárazić powietrzem morowym/ choćbyś też niewiádomie bywał v zápowietrzonych. PetrSInst C4. Kto niewiadomie co zle vczyni/ tego nie karzą: Bo co się zstánie z niewiádomości nie iest grzechem. PetrSEt 393. [...] y ia wracam się z woiskie[m] zycząc raczy pokoiu nizeli krwie rozlania, y tych ktorych niewiadomie strasz moia przy Góńcu poimała odsełam ci. OssJŻyw 27v. Niéwiádomié/ niéwiédząc. [...] Per ignorantiam [...] Imprudens [...] Insciens [...]. Kn 536. [...] Izychius wziąwszy nożá oderznie zárázem księgi one Heretyckie od Ewángeliey świętey/ y w ogień wrzuciwszy/ żáłuie zá ten swoy grzech/ iż niewiadomie księgi Heretyckie chował v siebie. StarKaz II, 190. Niewiadomie, adv. niewiedząc. unwissend; unwissendlich. ignoramment, sans le savoir, à l'insçû, en ignorant, sans y penser. T III 1046.

2. »potajemnie«: Tegoż roku [1649] Króla JM Jana Kazimierza na posiłek oblężeńcom idącego obległo toż wojsko nieprzyjacielskie, zbarażczyków z częścią wojska zostawiwszy, niewiadomie w nocy wyszli z obozu przeciwko Królowi JM, którego oblegli. ŁośPam 58-59. Stanisławam już należycie wydziedziczył i wyczęścił, który z rąk moich, tudzież też od Grzegorza brata swego sumę znaczną odebrał, któreto pieniądze tenże Grzegorz niewiadomie mi alias potajemnie wziął, a potym je Stanisławowi dał, lecz nie wie wiele, któryto Stanisław tak mówił, daj mi te pieniądze, ja je rodzicowi, żeby kłopotu nie było, oddam, ale mi ich nie oddał, lecz precz z niemi odjechał i już ku temu Stanisławowi nic nie należy. WłośćRoz 90.

3. »nie zdając sobie sprawy z tego, co się robi«: A insza rzecz jest czynić/ przez niewiádomość; insza niewiadomie (cosmy zwali wyższey nieostrożnie) czynić. [...] ktorzy co z gniewu czynią/ niewiádomie czynią: iednak nie z niewiadomości/ ale iakąś występną porywczością baczenie wywracaiącą. PetrSEt 195.