W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 30.12.2014
NIEWOLNO przysł.
Słowniki:
SXVI (korpus), Kn, T, L (; pod: wolno; XVIII), SWil, SW, SJPpod: wolno notują
SStp nie notują
Formy: niewolno
Znaczenia:
»w sposób właściwy sługom, niewolniczo«: Nié wolno/ nié swobodnié/ z réspéktem. Obnoxiè dicere sententiam [...]. Kn 540. Niewolno, adv. knechtischer Weise. servilement, en eslave; d'une maniêre servile. T III 1050.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
NIEWOLNO
w funkcji predykatywnej
Formy:
Znaczenia:
»nie można, nie godzi się, jest niedozwolone«: Cleomenes z Alexándryey/ pan w Aegypcie/ gdy po inszych mieyscách był wielki głod/ a w Aegypcie mierny/ zákazał wywozić z ziemie zboża. A prowincyálni stárostowie niechcieli poborow dáwáć/ iesliby niewolno było wywozić zboża [...]. PetrSEk 40. [Niektórzy] wolą w vstáwicznym nierządzie/ y w nierządnym porubstwie żyć/ niźli się podddáć pod iárzmo małżeńskie/ á zwłaszczá tám gdzie nie wolno wiele żon mieć/ áni wolno rozwodow czynić. PetrSEk 55. Wenecyą zá wolne Miásto wszyscy zwyklismy názywáć/ nie tym/ ze tám wolno zábiiáć/ wydzieráć/ gwałty czynić/ ále tym że nie wolno. StarPopr 7. Iest prawo starożytne w Ottomanskim Domu/ ze niewolno Meczetu murować nikomu: Ażby wziął Prowincyą/ z ktoreyby Intraty/ Coroczne szły na Księżą czynsze y Annaty. TwarSLeg 54. Ale iusz decret przyszedł wiecznego wyroku Od ktorego nie wolno Apellować kroku. PotWoj 152. [...] w miescie, nierzkąc dzis wKrolewskiem domu, Smucic się było nie wolno nikomu. PotSyl 97. niewolno mi; niewolno mi iest. es stehet nicht bey mir; es ist mir nicht frey. il ne m'est pas permis; il ne m'est pas libre de; il ne dépend pas de moi. T III 1050.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Wolno było nié obiécowáć/ obiécawszy nié wolno odwołáć. KnAd 1255.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

Patrz wolnie, wolno, wolny, wolen, *niewolny, niewolen.
Autorka: RB