W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 22.10.2024
Znaczenia:1. w funkcji zwrotnej »powierzchownie oczyścić się z brudu przez polanie się wodą lub innym płynem albo roztworem wody ze środkami myjącymi; polać się wodą, opłukać się«: Rekcja: z czego; w czym
Swierzby y krosty nietylko z rąk/ ále y ze wszystkiego ćiáłá spądza[!]/ w syćie miodowey/ álbo w wodźie wárzony/ miodu przydawszy/ w gárncu dobrze zászpontowány[m]/ á tey iuchy przez kilká dni pić: á potym ono korzenie wywárzone vwierćieć[!]/ y tym sie raz y trzy w ćieple nátrzeć/ potym sie w łáźni wypoćić y obmyć. SyrZiel 59.
VWaż co Duch święty powiedźiał: Obmyć się po dotykániu vmárłego/ á znowu się go dotykáć: co pomoże tákiemu człowieku obmywánie iego. DrużbDroga 30.
Ks. Małachowski jezuita, który się był został przy praesidium w Soczawie, powracając do swoich granic, napadł na Wołochów, którzy go ze wszystkiego złupiwszy, nagiego i to dobrze potłuczonego ledwo żywo wypuścili; który przecie dopadł włości Turkułła, tam się obmył i wytknął sobie po tej łaźni, za co obtinuit coronam. SarPam 36.
Chwálebnie się tám Krol Węgierski częstokroć stáwiał// az gdy postrzegł/ że mu trućiznę zadać chćiáno/ prżestał wszystkiego/ wroćiwszy się z Syryi do Trypolu/ á potym do swego Krolestwá obmywszy się w Iordánie. KwiatDzieje 37.
Aleć mię prożne rozumienie zwodźi, Gdy ćię áni rod Krolewski uwodźi, Ani moiego Domu chętne progi, Gdźiebyś się obmył przyiechawszy z drogi. OvChrośRoz 19.
SŁON po Łacinie Elephas[!] z Zwierząt naywiększy. [...] Imputuią mu Naturalistae, że Nowemu kłania się Miesiącowi, wprzod się w wodzie obmywszy: Za co mu dał Epigraphen Symbolista: Ut purus adorem. ChmielAteny1755 I 586[585].
[...] abowiem jakokolwiek Rzeka z Zrzodła obfićie / abo hoynie Wodom bieży / z ktorey y Ludźie / y bydło w pragnieniu abo Żyżni nie tylko obczerstwieni / ale też y na obmyćie brudow dostatek Wody mieć mogom / jednak przece[!] chceli kto śie z niy[!] obczerstwić / z brudow obmyć / muśi sie sam przyczynić / k Wodźie iść / a myć śie / abowiem woda luboć od BOga dla tego jest ordynowana / przece[!] sama od śiebie do Ust im sie lać / ani ich z brudu obmywać niebendźie. HackPraw 281.
Zawody te ich zapaśnicze i gonitwy były prawie ustawiczne, nietylko w obozie, który był szkołą Rycerską; ale i w mieście. Do czego mieli plac wydzielony, nazwany polem Marsowym. Po oney pracy rzucali śię w rzekę Tyber, aby śię przyzwyczaiali do pływania, i obmyli śię z prochu i potu. SallusPilchWoj 18.
◼
Przenośnie:
◼
Ktora w mászkárce chodziłá, Gębę w pokrowcu nosiłá. Rumieniec zmyslony miáłá, Lub też modno blechowáłá. Wodkámi się záwsze myłá, Pudrem włosy przykurzyła. Teraz się w procho obrociłá, A w ropie się swey obmyłá. CompMed 708.
◼
[...] Iże, choc Rodryk sławą wzbił się; kázdy snadnie, Rzecze, że zwyciężony, gdy ná plácu pádnie; Wszák ci Sława y Honor, milsze niż ia były, Gdy dla nich ręce się twe, w moiey krwi obmyły, Y żeby ná Honorze nie odnośić szkody, Wyrzekłeś się miłości, twey smáczney nádgrody, A teraz o tę sławę, ták widzę dbasz máło, Ze chcesz umyslnie przegráć, á coż ci się stáło? CorMorszACyd 180.
2.przen. w funkcji zwrotnej »oczyścić się z win«: Rekcja: z czego; w czym
Będźie owo w-domu iákim własna gełdá[!]: gráią/ wołáią/ pokoiu nie mász na pieniądz. i więc przy tych zgiełkach dusznego zleczenia od Páná Boga masz się spodźiewáć? I więc to ty lepszym zostaniesz tám/ gdźie co godźina okazye pogorszenia mieć możesz? I więc się z blocká/ ktorymeś się pomázał/ obmyiesz? KaczyńKaz 323.
Z tych Sakramentow, wszystko nam zbawienie. Płynie, y pełni nasze od kupienie, Lud wierny, w nich się z grzechow obmyć może, Y w większą łáskę Boską śię zamoże. RudnGłos 2.
Na ten czas Cetegus, który trochę pierwey, chcąc się obmyć z tego, iż tyle puinałow i szabel u niego nie dawno znaleziono, odpowiedział: że w całym życiu swoim przesadzał się z ciekawym staraniem na rynsztunek naylepszy: na ten czas, mówię, przerażony, zapomniały, przeparty swym wewnętrznym świadectwem, niespodzianie mowę utracił. CycNagMowy 64.
Do tego, powstać przeciw Ponińskiemu, nie byłoż to okazać, iż nic z nim spólnego nie mieli? ziednać sobie imię gorliwych zbrodni pogromców? wreszcie ukaraniem znienawidzonego, wzgardzonego, i bez obrony człowieka, obmyć się ze wszystkiego, zyskać ciche niewinności świadectwo, i łupiestw swoich zatwierdzenie? KołłątajUstan 79.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz obmywać się, myć się, omyć się.