Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Formy: bezok. oddać; ~ cz. prze. lp m 1. os. oddałem; oddałem; 3. os. oddał; ż 3. os. oddała; lm mos 3. os. oddali; ~ tr. rozk. lp 2. os. oddaj; lm 2. os. oddajcie; ~ im. uprz. oddawszy; ~ nieos. cz. prze. oddano

Znaczenia:

1. »dać, wręczyć, doręczyć; ofiarować; ustąpić, zostawić komu«:

Rekcja: co komu

Ucieka chorązy Hozy Moskal [...] zaiadę go złożę pistolet. Pozałuy oddał mi chorągiew. PasPam 96v. Ze się Woysko upomina zasług niema to nikomu czynic podziwienia bo ie oddać koniecznie potrzeba. PasPam 141v. Zaraz kazał zawołać Pisarza y List mi oddał. PasPam 162v. Skoro mu iuz Wda oddał papiery rzecze. Iuzem ia WSCi Ludzi 40 dobrych naznaczył. Iedz WSC iako nay raniey. PasPam 162v. O ten zas List co do Czarnieckiego prosiłęm że by mi go kazał oddać powiedaiąc ze te, y podobne okazyie chowąm sobie. PasPam 162v. Konie tam bardzo piękne a kazał ie oddać y z wsiadaniem bogatym. PasPam 254v. Proszę WCi zeby napisać, assygnacyią y oddać ad manus Pana Paska tego ktory zniewoli wyszedł. PasPam 285v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ oddać dzięki (komuś) (sz. zm.): Bądzmyz wdzieczni daru tego Chwalmy swiete imie iego Spolnie go wsziscy witaymy Powinne dzieki oddaymy [...]. KodKon 41. Niemasz nic słusznieyszego iako Xciu IoMSCi kurlandzkiemu powinne oddać dzięki że tak długo czekał. PasPam 217v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ chwałę Bogu oddać:

2. »powierzyć, poruczyć; przekazać, wyprawić«:

Rekcja: kogo co, komu

Postaręmu kommęnda przymnie byłą. Bo mi iuz była oddana puko owi Starsi Zołnierze nienamyslili się na ochotę. PasPam 57v. Wezmi odemnie tego konia [...] iak się ziedziesz z ktorym z moich czeladzi odday go. PasPam 96. Czeladnika zadnego niemasz niebyło go [konia] komu oddać. PasPam 96. Interim kazano oddawać więzniow y musiałęm oddac. PasPam 100v. Ia swego [jeńca] oddałęm zaraz idąc do Minska po komissarzow, ale insi ktorych niezaraz oddano płakali prosili że by ich nie oddawać. PasPam 100v. Wrociwszy sie do izby kazałęm owych powiązać oddałęm ich Gospodarzom oddałęm y Sani dwoie. PasPam 156. Ordynuie tedy odiezdzaiąc że by iak czas przyidzie Zona iego zaiechała y Mnie dobra oddała. PasPam 248v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ ostatnią oddać usługę »pogrzebać«: Gdy im tedy ostatnią nalezało oddac usługę, Ian Domaszowski sprawił im pogrzeb. PasPam 84-84v. ◆ panu Bogu ducha oddać:

3. »zwrócić«:

Rekcja: co

Wroccie ztey okazyiey tak wiele rozlaney krwie y zgubionych Oyczyznie Synow oddaycie. PasPam 139. Ze tedy owych koni y na powod nasi nabrali [...] Rekolligowałęm się że to trzeba oddać. PasPam 157v-158. Rozesłano po Miescie y z prozbą y z grozbą kto by się wazył znalaszszy nie oddał. PasPam 255v. Pierzcien ktory mi była dała Zona na Zmowę oddałęm żeby przy mnie nic nieprzysychało Cudzego. PasPam 283.

4. »tu: pomścić«: A Bóg Dimitrá ochronił/ Mocą go swoią obronił: Dopuścił zábić inégo: Iemu we wszem podobnégo. Z vczciwością pochowano/ Nigdy sie niespodziewano: By miał Dimitr z mar[t]wychpowstáć/ Zdrádę Borysowi oddáć. NowinyDymitra B. Porwie się z gniewu/ żá łeb; tárgá swe kędziory; Nárzeka/ że był kiedy/ ná kradziesz/ ták skory. Widząc iednák/ że dárme/ iego nárzekanie; Táki kunszt ználázł/ oddáć swoie oszukánie: Vpátrzył/ między innych chłopskich wozow wielą/ Z siánem/ ieden stoiący/ zpodobną kobielą: Przystąpi/ chcąc sprobowáć/ na kobiel frymárku; Ale chłop strzegł swey pilniey/ niżeli folwárku. ŁączZwier D4.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ oddać przez bank pieniądze: Oddáć przez Bánk pieniądze Argentum alicui rescribere, Perscribere pecuniam, nummos alicui scribere. DasHünDict Ooiij.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ duszę czartu oddać: nieczystą Dusze Sprosnemu Czartu oddaiąc HistŚwież 24.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Dłużnik pożyczáiąc rumiány; oddáć máiąc/ blády. KnAd 161.