Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »otrzymać, przyjąć, przejąć, wziąć«:

Rekcja: kogo co

Zachorował mu stangret iego kochany ktorego zachorzałego zostawił u pewnego Szlachcica maiąc go odebrać powracaiąc nazad do Polski. PasPam 77. Moy pachołek odebrał konia z dobycznego gniadego ale iako prętko odebrał od tam tego zaraz go postrzelono pod łopatkę musiałem ci go przedać. PasPam 97v. Listy [...] y teraz mam Same Orginały bom ich po przeczytaniu odebrał od Pisarza. PasPam 151v. Spyta iuz WSC odebrał Expedycyią? PasPam 163. W Rączkach w tym Roku przypadła Sukcessyia na Domy Panow Łąckich gdzie ia odebrałęm per ex divisionem część dziecinną. PasPam 235v. Odebrałęm Smogorzow [z] Aręndy Roczniey, od Paniey Olszamowskiey ktora tam poszła za mąz. PasPam 245. Do naymnieyszey ptaszyny nie lenił się [jastrząb] okraczywszy go owemi Srogiemi szponami y zawszem zywiusienkiego odebrał. PasPam 256.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ odebrać wiadomość:

2. »pozbawić kogo czego, wziąć siłą, zabrać«:

Rekcja: komu co

Wezmiec konia Nieprzyiaciel staray się ty że by[s] mu odebrał dwoch. PasPam 114.

◼ Przenośnie: ◼ Pan Bog [...] dopuscił ze nąm odebrał florem kawalerow dobrych. PasPam 203.

3. »odzyskać«:

Rekcja: co

Trzecia potrzeba posz[cz]ęsliwey [zam. szczęśliwie] odebraney Warszawie y wzięciu Hetmana Szwedzkiego Naywyszszego Witemberk[a] przez zły rząd złym tez Szczęsciem poszła. PasPam 51v. Gustaw [...] potęznie oppressit Dunczykow tak że y swoie odnich odebrał y Panstwo ich Prawie wszystko opanował. PasPam 53.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ odebrać ordynans: Architekt Krolewski odebrał ordynans żeby Zamek w Bar Le Duc będący, iako nayprędzey, dla przyszłego Dworu, dla ktorego to kosztowną robią liberią, in perfecto constituat Statu. GazPol 1736 92 6 nlb. ▲ odebrać cenzurę »zostać skrytykowanym«: GERMANI starożytni [...] Odebráli censurę od Tacita: że są w nápoiu immoderati. ChmielAteny II 692. ▲ wstyd odebrać komuś: OSTER se dit figurémens pour enlever, ravir, oster l'bonneur à une fille. Depudicare virginem [...] ODEBRAĆ gwałtem pozbawić odebrać wziąć wstyd Pánnie [...]. DanKolaDyk II, 319.

*ODEBRANY
im. przym. bier.

Formy: odmiana złożona lp Ms. ż odebranej

Znaczenia:

»otrzymany, przyjety«: Kiedy iuz po kilku Sessyiach y po odebraney od Posłow Cudzozięmskich Legacyiey y podeklarowaney kozdego Posła za swego Pana dla Rzpty uczynnosci, Naybardziey nąm przypadł do Serca Lotcharynszczyk ex ratione ze to Pan woięnny y Młody. PasPam 230v.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]