Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Formy: cz. prze. lp m 3. os. odjął; lm mos 1. os. śmy odjęli; ~ nieos. cz. prze. odjęto

Znaczenia:

1. »ująć, zmniejszyć«

Rekcja: co

◆ Związki frazeologiczne: ◆ serce komuś odjąć:

2. »oddzielić, usunąć«

◆ Związki frazeologiczne: ◆ jak ręką odjął:

3. »zabrać, wziąć«: Oboz wszystek nieprzyiacielski z wielką korzyścią od gromili; á łup wszystek Bołochow przy kozákách nászych y Duńskich został [...]. NowinyDymitra Aiijv. Pobłogosłáwił Pan Bog żesmy odięli Moskwie połowicę biáłychmurow/ y básztę iednę z Moskwą spalili/ w ktorey sie było zápárło 150 człowieká/ y tákesmy zwycięsto otrzymáli/ y swoich do miástá puścili z żywnością. PasŻoł Biiij.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ wstyd odjąć komuś: Wstyd/ aliter. Wstyd odjąć pánnié/ i. pánieństwo. vide Dziéwictwo. Kn 1297. Gdy Bog [Zeus] zgromádzonymi ná to ciemnościámi Szeroką ziemię okrył/ y zábieżał drodze/ Y vcieczkę wściągnął/ y wstyd odiął niebodze [Jo, córce Inacha]. OvOtwWPrzem 35.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ od gęby sobie odjąć »żyć bardzo oszczędnie, odmawiać, skąpić sobie wszystkiego, zwłaszcza jedzenia«: od gęby sobie odiąć [...]. an seinem Maule darben. prendre, épargner sur sa bouche; se plaindre sa vie. T III 369.