Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Formy: lp M. ojczyzna; D. ojczyzny; C. ojczyźnie; B. ojczyznę; N. ojczyzną; Ms. ojczyźnie; W. ojczyzno

Znaczenia:

1. »kraj rodzinny, kraj ojców«: Miła Oyczyzno Czy cię tez iuz więcey oglądać będę. PasPam 54. Wyszlismy tedy za Granicę Panu Bogu podziękowawszy że nąm dał wdobrym zdrowiu oglądac Oyczyznę. PasPam 78. Ten [Kodrus] wszystko pokaleczone ciało niesie do Ostatniey za Oyczyznę Wiktymy. PasPam 86v. Zasług przeciwko Oyczyznie nie wymawiam ale ie tylko przypominam. PasPam 138. Coz ztym czynić kiedy na taką Oyczyzna przychodzi Nieszczęsliwość. PasPam 172v. Nikt nierzekł ze by na wiosnę mogło bydz dobrze w Oyczyznie naszey. PasPam 191v. Powiedasz WMMPan że P. Lubomirski Sacrilegam manum na Oyczyznę podniosł. PasPam 195. Tyrana Szweckiego z Oyczyzny wygnał. PasPam 206v. Miły krolu [...] wzgardziłes dobrowolnie Oyczyzną ktora cię wychowała. PasPam 247v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ syn ojczyzny: ◆ zdrajca ojczyzny: Cięszki to zaprawdę Stanowi Senatorskiemu uwazam Paroxysm kiedy go iuz Oyczymami Iusz Łuszczy bochęnkami y proznemi chlebami na ostatku zdraycami Oyczyzny nazywaią. PasPam 140. ◆ pasierb ojczyzny: ◆ ojczyźnie służyć »wypełniać obowiązki publiczne«: Zegnaią wszystkich krewnych y swoię pozostałą Prosperitatem zycząc aby [...] oyczyznie Słuząc dni wieku swego prowadzili. PasPam 87.

2. »dobra odziedziczone po ojcu, spadek po ojcu, ojcowizna«: Oyczyzna. [...] 2) das Väterliche; v&:aterliches Gut. [...] le patrimoine, bien qu'on hérite de son pére. [...] oyczyznę przemarnował. T III 1299.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ miłość ojczyzny: Iezeli umrzec to umrzeć byle dobrze A lepsza podobno Smierć bydz nie może nad tę ktora kogo przy niewinnosci potka za Cnotę y miłość Oyczyzny. PasPam 137.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Dobry záwsze czás dobrzé czynić/ oyczyzny bronić/ etc. KnAd 186.