Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »kompres«: Zewnątrz okład czyli, iako pospolicie mowią, kataplazma z kruреk, białego chleba, albo konopi w mleku gotowanych na brzuch [ciężarnej] położy. KostrzewSztuka 47. Wszelkiego iednak starania у ostrożności przyłożywszy, krwotok nieustaiący, у w Rodzącey bole poczynaiące upatrzywszy, a przeto iuż po części nadzieię do utrzymania płodu straciwszy, zimnych okładow tylko na brzuch Ciężarney używać, у tenże ręką trzeć będzie; inną albowiem pomocą zapobiec w tym razie niemoże. KostrzewSztuka 162.

2. »oprawa, obudowa, osłona«: Pistolety Parzyste w szarej okładzie bez kurku ktore sie z tyłu nakręcaią. ArchRadziw 1647 64.

Z OKŁADEM
w funkcji przysłówka

Formy: z okładem (leksykalizowana forma N. lp)

Znaczenia:

»więcej niż, przeszło, ponad«: Sześć miał wojska tysięcy Zygmunt i z okładem, Pieszych i konnych Niemców, prywatnym nakładem Którzy zaś swej ojczyźnie k'woli, k'woli Bogu Szli za nim [...]. PotWoj1924 97. Dwadzieściaś trzy, pierwszy raz żeniąc się, miał lata, Wdowa czterdzieści i sześć; śmieszna alternata. Teraz pannie piętnaście, a tobie z okładem Pięćdziesiąt; tam wnuk z babą, tu zaś wnuczka z dziadem [...]. PotFrasz1Kuk II 41. W Niemczech w Miescie ERFORDII vulgo Erfurt, iest także Dzwon niezmierney wielkości, wysoki na łokci 7 z okładem. Grubość na calow 6 z okładem, w okrągłosci swoiey w krysach ma łokci 26 z okłádem, waży funtow 25 tysięcy czterysta. ChmielAteny1755 I 670. Ja, sprawiedliwy inwentarz pisząc, nie znalazłem więcej intraty jak sześć tysięcy zł z okładem, a Kłokocki znalazł intraty więcej dwunastu tysięcy zł pol. MatDiar 325. Gora [...] z gorą; z okładem. 1) ehe mehr als weniger. 2) später. 3)mit einem Haufen gemessen. 1) plûtôt plus moins. 2) plûtôt tard. 3) à mésure comble. § 1) nieprzyiaćiel 200 ludźi z gorą postradał. 2) po sześć godźinach z gorą było. 3) miara z gorą. T III 401. z Okładem, adv. eher mehr als weniger. plûtot au delà de. § było ich z okładem pięć set. T III 1214. Mila Hiszpańska bierze 3. mile Włoskie z okładem, zaczym mil 12. Hiszpańskich czyni jeden źiemski stopień. KarpińHLeks a4. Już dzień dziewiąty i z okładem miiał, Jak POPIEL Myszki pokochał statecznie. KrasicMysz 7. Ludzie w ten czas po trzysta lat żyli z okładem. ZabłFFirc 52.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]