Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1634

Formy: lp M. okazja; D. okazjej; C. okazjej; B. okazją; okazję; N. okazją; Ms. okazjej; ~ lm M. okazje; D. okazji; B. okazje

Znaczenia:

1. »kampania wojenna, walka, bitwa, potyczka«: Zewszystkich tedy zginionych niewiem iezeli by się ktory znalazł ktory by niemiał bydz exenterowany ato ztey okazyiey zbieraiąc chłopi zdobycz na poboiowisku nadeszli iednego trupa tłustego z brzuchem okrutnie szablą rozciętym [...] obaczył ieden czerwony złoty daley szukaiąc znalasł więcey dopieroz inszych proć. PasPam 51v-52. Merlinskie, Cecorskie, Zołtowodzie [...] odprawiwszy okazyie wniezliczone potym roznych na Ojczyznie następuiacych Nieszczęsliwosci w dali się Labirynty. PasPam 85v. Ydą daley wowe Beresteczkie Białocerkiewskie Mohilowskie Zwawieckie [!] okazyie. PasPam 86. Poszedłęm ia do Woiewody deklaruiąc że ia po Inquizycyią niepoiadę od okazyiey. PasPam 102v. Dosłużył się Blachmalowey Czupryny a przez cały wiek słuzby swoiey nie był w okazyiey. PasPam 147-147v. [...] Linia impavide z wielką sławą Narodu Polskiego wytrzymáłá ten impet, w ktorey okázyey I. M. P. Cześnik Koronny, I. M. P. Stárostá Tembárski y wszyscy Ichm: Pánowie Officierowie Wielkie Imię y wdźięcznoś[ć] meruerunt [...]. RelPotrz 3. Albowiem kilka chorągwi tylko jmci pod Brześciem będące skupił nie porozumiawszy się z inszemi na Rusi i Żmudzi stojącemi. A lubo i te na taką okazyę z chęcią się gotowały. ZawiszaPam 187.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ dać okazyją: ▲ upuścić okazyją: Upuscilismy dla nieposłuszenstwa okazyią taką zebysmy byli Ięzykow nabrali y dobrą otrzymali sławę. PasPam 239. ▲ okazyjej omięszkać:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ odprawić okazyje:

2. »wydarzenie«: [...] tákesmy natę/ monstrę/ y okázyą Bissurmáńską/ ábo śierszenie piekielne/ począwszy przededniem y cáły dźień/ áż y kilká godźin w noc/ bez iadłá pátrzáli: y było zgołá co widzieć/ vpátrowáć/ y słyszeć/ y vważáć; á zwłaszczá ták srogo pótężnego Páná y Mónárchy y wszemu świátu strásznego [...]. StarWyp B-Bv. NIech przypádnie okázya, rysowáć Plántę Ogrodu obmurowánego, kiedy nie mász żadnego instrumentu, áni kompásá z igiełką mágnesową. SolGeom II 106.