Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy: bezok. opatrzyć; ~ im. uprz. opatrzywszy; ~ nieos. cz. prze. opatrzono

Znaczenia:

1. »zadbać o co, zabezpieczyć; przygotować się na co«

a) »umocnić, obwarować«:

Rekcja: co

Iak nocprzyszła dopiero lepiey opatrzono [szańce] koszow nasprowadzono ponasypowano, Armatę sprowadzono a wszystko Cichusięnko. PasPam 71v.

b) »opatrzyć się, obwarować się przed kim«:

Rekcja: co czym

Skorotez iez oddniało Stanęli podewsią na łąkach Konie pasli sami tez iako sturbowani cozywo do Spania Moskwę wartą dobrze opatrzywszy. PasPam 89v-90.

2. »zaopatrzyć«:

Rekcja: kogo czym

Tam ma apn Podskarbi zastać cos gotowych piniędzy. tedy obiecuie Wąm z tych zaraz wyliczyć [...] My iednak czym lepszym niezapomniemy was opatrzyc feliciori tempore. PasPam 179v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ opatrzyć potrzebę (sz. zm.): [...] przez pieniądze rozumiey wszytko/ co się może na pieniądze obrocić/ aby z nich sobie y czeladzi żywność/ y insze potrzeby opátrzyli. PetrSEk 13. Dusze grzeszney vbostwá kto porátuie? [...] potrzeby iey nie opátrzy żadna ina rzecz/ oprocz dobr nádprzyrodzonych/ á te grzech odiął. BirkNiedz 53. I znowu toż gdzie indziej powtarza nam, żeby Przedać wieś, a ubogich opatrzyć potrzeby [...]. PotFrasz3Kuk II 621. ▲ potrzebami opatrzyć: W sobotę tamze maiąc JEoMsc wszelakiey zywnosci dostatek z sobą a widząc ze Panu Kamienieckiemu prouiantu iako w drodze było, nie staie, rybami, kilą dziesiąt beczek owsa y innemi potrzebami kazał go opatrzyc. PiasRel 16v. Hetman Szwedów bić niechciał i na Synowca swego Krzywo poyrzał, gdy mu owych przeszło 2000 przywiodł - kazał ich do Lwowa odprowadzić, tam im wygodę w kwaterach wielką uczyniwszy Koszulami trzewikami i inszemi potrzebami opatrzył. OtwFDzieje 82.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ grzbiet opatrzyć:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Niéch też drugi robi/ mowi/ buduié/ opátrzy. KnAd 560.