W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2023
ORDYNOWAĆ czas. dk/ndk
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1634
Formy: bezok. ordynować; ~ cz. przy. pr./cz. ter. lp 3. os. ordynuje; lm 3. os. ordynują; ~ cz. prze. lp m 1. os. ordynowałem; 3. os. ordynował; lm mos 3. os. ordynowali; ~ im. wsp. ordynując; ~ im. uprz. ordynowawszy; ~ nieos. cz. prze. ordynowano
Etymologia: <łac. ordinare>
Znaczenia:
1. »polecić, rozkazać, rozkazywać co komu«:
Rekcja: kogo
Piechotę záś Xiążęćiá Iuliusá Sáskiego/ w Mieśćie Pilznie ná obronę zostáwił [Wallenstein]/ y przymuśił támecznego Leytenandtá do przyśięgi/ że niemiał nikogo bez iego roskazánia do Miástá puśćić: nád to roskazał/ áby 70 Dział wielkich ná wozách pogotowiu do wywieźienia było/ ze wszytkiemi do tego náleżącemi rzeczámi/ á ordynował temuż Leytnántowi/ iesliby Cesárscy nádbiegli/ áby prochy zápalił/ dźiáłá zágwoździł/ á potym dopiero rádził o sobie/ iákoby się per accordo poddał. RelWall A2v. Swoję piechotę do szańcu miejskiego, Do Cypryjana dał wójta lackiego, Ordynując ich, by tam zostawali, Gdy będą Turcy zamek odbierali. MakSRelBar II 185. Ordynowałęm zaraz owych Ludzi ze by poszli tym traktem ku Lidzie a prosto iako Sierpem cisnął. PasPam 152v. Ia tedy [układam się] z Panem kasztellanem Bełskim odiezdzaiącym na seym do warszawy, ze by on Ordynował aby mi dobra [oddano] iak dies expirationis przyidzie, ordynuie tedy odiezdzaiąc że by iak czas przyidzie Zona iego zaiechała y Mnie dobra oddała. PasPam 248v.
2. »kierować co do kogo, adresować, przesyłać«:
Rekcja: co
Slepa Fortuna [...] nie uwaza kto mocnieyszy ale temu Słuzy do Czyiey Niewinnosci Bog ią wSekąndzie Ordynuie. PasPam 192v. Niewiedziano iako mię zowią y niewiedziano do kogo owe prozby ordynowac. PasPam 251.
3. »wysyłać, wyprawiać, wyznaczyć«:
Rekcja: kogo co
Chorągwie Ordynuią na podiazd. PasPam 91v. Nasz Krzywiecki lubo był dobry żołnierz [...] Ale niemowca a oSobliwie in facie Publica Mnie tedy ordynował do deklaracyiey. PasPam 116-116v. [...] Tyśiąc Szpáiow y Tyśiąc pięć set Tátárow im [Turkom] ná obronę y odśiecz ordynował [Wezyr] [...]. AwCudz 1. A Iáśnie Wielmożny I. M. Pan Potocki [...] gdy się Kosz do powrotu ruszył Tátárski, ordynował I. M. Páná Zachorowskiego w kilkuset koni, y z łáski Bożey posłużyło mu szczęśćie, bo nápadszy ná iednę wielką Parthią Ordy znacznie ią gromił [...]. AwWarsz_1699_14III 3. Primis diebus octobris książę kurfistrz brandeburski, wojsko 10,000 pod Elbląg ordynował i aby się zdali posłał. ZawiszaPam 199.
4. »sprawiać, zrządzić«:
Rekcja: co
Ták tedy rzecz ordynowáli: Robert Geráldin z liczbą Irlánczykow swoich miał do Iloego iść/ Dionysius Mágdániel z 20 do sámego Wállensteyná/ Gwálter Ebrox tákże ze 20 do Tertski y Kińskiego/ ktorzy wespoł mieszkáli/ nie vfáiąc żadney inszey Nátiey/ áni w mieśćie/ áni przed miástem. RelWall A5 [A3]. Takto zwyczaynie Bog ordynuie że Sąm wpadę [zam. wpada] wtę Samołowkę co ią na inszych buduie. PasPam 108. Nie było tedy Malkontentow tak iako za Michała, co sąm pan Bog ordynował. PasPam 248. Tak zaraz ordynowano, aby się powrócił. SarPam 227.
5. »dowodzić«:
Rekcja: czym
Wachmistrz [...] zadniem szeregiem Ordynował A ia pierwszym. PasPam 157.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
ORDYNOWANY
im. przym. bier.
Formy: odmiana złożona lp M. m ordynowany; D. m ordynowanego; B. ż ordynowaną; lm M. nmos ordynowani; B. nmos ordynowane
Znaczenia:
1. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiMąm kartkę ktorey dostałęm we Lwowie na komisyiey od Ciebie do iedney Męzatki Ordynowaną. PasPam 193.
2. »wysłany, wyprawiony, wyznaczony«: Miał y to w poleceniu Száffenberg/ áby sposob nálasł/ iákoby żołnierstwo do Wiedniá wprowádźił/ á nie dáleko po wśiách pogotowiu drugich miał/ áby gdy podżegácze ordynowáni iuż ná nie ktorych mieyscách miásto zápalą/ bramę iednę opánował/ y onych zbliská ná Succursum przyzwánych/ wpuśćił/ ktorzy Miásto pląndrowáć Cesárzá I. M. Krolá Węgierskiego/ y niewinną krew Krolewicá/ z Arcykśiążęćiá/ y wszytek Dom Rákuski/ wykorzenić y wygubić mieli. RelWall A2v. Trębecki [Trubecki] leci Ordynowany owym na Sukkurs. PasPam 94v. Byłem do Litwy od króla ordynowany z prywatną negocyacyą mitigando kłótnie litewskie; inter Proceres byłem pod Kamionką, przy zwijaniu wojska pro Consiliario. ZawiszaPam 25.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz ORDYNOWAĆ.
Autor: SPas