Słownik XVII wieku

Słowniki:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII w.), SWil, SW, SJP notują

Formy: M. mnżyw półtora; ż półtorej // półtory; n półtora; D. mnżyw półtoru; ż półtoru; n półtoru; C. ż półtorej; B. mnżyw półtora; ż półtorej; n półtora; N. mnżyw półtorą; ż półtorem; półtorą; n półtorą; Ms. mnżyw półtoru; ż półtoru; n półtoru

Znaczenia:

»jeden i pół«: NAprzod się przepurguy/ gdy się vkaże powietrze/ od wilgotnośći zagniłych [...] zátęchłych: abo pigułkámi Ruffi pułtorą drágmą: ábo proszkiem Senesu przypráwneg[g]o/ ábo proszkiem diaburbit: każ go vczynić ná kilká rázy. PetrSInst C4. Tegoż dnia skoro się wszystko wojsko przewiozło, szli półtory mile za Ren ku Lotaryngii, około południa Drusenhejm (gdzie było stanowisko arcyksiążęce) co najforemniej mogli przechodząc. DembPrzew 93. Półtorá czégo/ Sesqui [...] Półtory grzywny/ pro Sesquidarico [...] Sesquipes, etc. Vnius & semissis modij farina [...] Sesquiplaga [...] Półtory rány ábo rázy/ Sesquiopera [...]. Kn 767. Ipso die zjadszy obiad jachaliśmy mil 5 do miasta Valence. Tuśmy mieli przewóz jeden od pokarmu w półtoru mil. GawarDzien 119. [...] ponieważ Tokarz rugownika dowiodł przed prawem rugowym, że pomieniony woyt, odebrawszy od lesniczych Ptaszkowskich z Grybowa w lesie Ptaszkowskim konia y woz, zabrane konie bez wiadomości zamku y przysiężnych wydał, a woz, odebrawszy z gromady na podwodę pieniądze, niegodziwie wyprawił; zaczym sąd prawa rugowego za takowe poważenie się pułtorą grzywną sądowi swemu, do koscioła grzywną 1 y przysiężnym wodki pułgarcem ukaranym bydz uznał. KsPtaszUl 570. Piędź. Tá iest dwoiáka. Pierwsza: Przyrodzona, iáka iest, kiedy ręki pálec wielki y máły rośćiągámi wolno, ktora się v słuszney osoby rowna połtorey ćwierći łokćiá Krákowskiego. SolGeom II 144. Bo ieżeli połtorey stopy, czynią łokieć ieden: toć pewnie stop 625, vczynią łokći 416 y 2 ze 3. SolGeom II 145. Daymy, niech Dwor chce Hetmana nam suspectum, poydą głosy, czyli tacitè czyli clarè, będźie dźieśięć głosow mniey albo więcey in favorem destynowanego od Dworu, będźie połtora sta inszych za inszym; rigori literali Prawa Krol zadosyć uczyni, że wysłucha rekomendacye, a uczyni kogo chce. KonSRoz 47. Troiak srebrny w ktory wchodzi pieniążow trzy, á kraycarow połtora. BystrzInfRóżn Aa2v. Kwadryn, czyni iákoby pułtora szeląga nászego. BystrzInfRóżn Z4v. Także ozimina teraźniejszego roku: na folwarku nazwanym Zadębie znajduje się żyta zasianego zagonów wszerz 163, wdłuż miejscem półtorem staj, miejscem 3 stajami zasiane. InwKal II 315. Połtora. anderhalb. un & demi. § połtora garca, połtora kieliszka. T III 1502.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ półtora funta »miara masy równa 1,5 funta«: Półtorá funtá/ Sesquilibra [...]. Kn 768. Ta zaś Barniaka córka za swoję swywolą aby dała dworowi grzywien pięć, prawu jednę i do cerkwi kunkowskiej półtora funta wosku. KsKlim 367. połtora funta. anderhalb Pfund. une livre & demie. T III 1502. ▲ półtora garnca »miara objętości«: Półtorá gárncá/ miárá. [...] Sesquicongius. At semodius [...] Półtorágárncá máiący kołacz. Kn 768. ▲ w półtora breta: Sukno Czerwone drugie nastoł, wpułtora breta, wzdłusz łokci dziesiec. ArchRadziw 1638 46, 3.