W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 13.08.2024
Słowniki:
nie notują
Znaczenia: »półtora raza«: PUchlinę z ciała potężnie wywodzi, trzy ćwierci łota prochu korzenia iego miałko utartego do sześć kwart mosztu wsypawszy, w nowym garncu dobrze nakrywszy, ciastem zalepić, á przez dwa lub trzy Xiężyce moczyć, potym przez chustę przecedzić, po ranu naczczo, y ná noc po kwaterce rowney, ciepło każdego dnia pić. Jeszcze to potężniey czyni, gdzie pułtorakroć więcey Tatarskiego ziela do niego przyda. BiretWiad 103.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 19.08.2024
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1606
Znaczenia:1. »półtora raza tyle«: Sadźieć pierwszy/ ktory Eupatorium Auicennae, ábo Eupatorium Canabinum Dioscordis miánuiemy/ chorobom wszelákim wątrobnym iest osobliwym lekárstwem/ rownie iáko Rzepik z ktorym máło nie iednákich skutkow iest/ iedno trochę ten mdleyszych. Przeto gdźiebysmy Rzepiku do potrzeb lekárskich mieć nie możemy/ Sádźcu ná to mieysce pułtorą kroć/ ábo y we dwoy nasob możemy brác. SyrZiel 282.
2. »składnik liczebników wielowyrazowych, który oznacza, że liczbę określoną przez liczebnik stojący po nim należy pomnożyć przez jeden i pół«
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
półtorakroć sto tysiąc,
półtorakroć sto tysięcy »150 000«:
Teraz nie cztery, ale dziesięć dawszy poborów, że się pominie klęska szwedzka, utracilichmy[!] już raz Inflanty, a blizko tego, że i drugi raz, jako słychać, utraciliśmy nie tak mocą nieprzyjacielską, jako przez zdrajcę, za [...] mandacikami, przywilejkami, dekrecikami, Ukraina popiołem stoi, do półtorakroć sto tysięcy w niewolą wzięto dusz chrześcijańskich, sława precz, lekkie poważenie u wszystkich, a jakoby na ludzie sine duce et pastore, oczy nieprzyjacielskie z każdej strony otworzone, a przecię nie potrzeba nam o sobie radzić, niemasz przyczyny! SkryptSłuszCz II 259.
Teraz my Polacy z niskąd inąd pomocy nie máiąc; táką tylko/ iáka iest w Polszcze/ potęgą/ á co większa/ że ieszcze nie wszytką; (bo był Krol ieszcze z pospolitym ruszeniem nie nástąpił) nie wstręt tylko zámysłom iego/ ktorymi on iuż był wszytkich nas pożarł/ vczynilismy: ále y do tegosmy go z łáski Bożey z máłą bárdzo (á snadź v wszytkich Narodow niepodobną) szkodą w ludźiech swoich przypędźili; że stráćiwszy do pułtorukroć stá tyśięcy Woyská/ sam wprzod o pokoy prośić/ á záwárszy go/ tylko wedle stárych pakt/ pierwey niż násze Woysko z swoiey własney Ziemie (iáko to on/ że iego iest/ praetenduie) muśiał vstępowáć. PosWoł A2-A2v.
Żydzi wszyscy, iż od kilku lat są autorami wnoszenia złych pieniędzy do Korony [...], aby sumę złotych półtorakroć sto tysięcy dali na potrzebę R.P. AktaKrak II/1 35.
Ostatni punct zstrony Czerniewa tak się ma. Pan W. Rawski był v mnie kilka dni temu. Tractowalismy targowalismy, vt fit. Vltimarie po drugich rozmow[ach] declarowałem mu cathegorice et sub fide nubili od pułtorukroc stu tysięcy nie bendzie przedany. OpalKListy 206.
Atoli półtorakroć sto tysięcy złożą, Choć się milionami w ojczyźnie wielmożą, Na tak główną potrzebę, gdzie i skarbów strata, Obroń Boże, i sami byliby u kata. PotWoj1924 51.
Nie Dzieża to tu, nie Prut, kędyście półtorą Kroć stem tysięcy bili cztery pod Cecorą. PotWoj1924 111.
Ták tedy IERVZALEM spráwowáne było od dwudźiestu y iednego Krolow, y Krolowey Atháliey przez lat 466. Mieśięcy 6. y ták się roszerzyło, że w okopách było ná stay 150. ktore mil 6. Wynoszą. Ludźi w nich mięszkáło około pułtoru kroć stá tyśięcy. AdrJeruz 5.
Skuteczną niechay Summę Sprawią Do ukontentowania ze dotąd trzymali Pułtorakroć sto tysiąc aby wyliczali oraz trzydziesci grzywien Pruskich, dziesięciny [...]. DrobOpow 82.
Ale trudno było naszym tego Szatana zwyciężyć, bo mu znowu z pułtorakroć sto tysięcy z pod Zbaraża Kozaków z Tatarami przybyło, y lubo iuz był troche nos na kwinte spuscił, iednak znowu na zaiutrz z Hanem nasze obstąpiwszy nie dobite Woysko, potężnie nacierał. HistBun 14.
Listy z miast spiskich tak do j.k.m., jako i do ichmpp. hetmanów przyszły, od ludzi gwardiej j.k.m. oraz i kopije uniwersałów cesarza jm. do tychże miast wydane, aby półtorakroć sto tys. ryńskich i zboża różnego pro necessitatibus belli primis diebus maii wyliczyli i one wydali [...]. SarPam 119.
Záledwie Boemond usłyszał nowiny tákie, gdy obaczy wielkie tłumy, z prochu, y kurzáwy z lewey strony powstáiące po gorách, usłyszy oraz przeraźliwe krzyki y głosy, ktore to niezliczone mnostwo pogan, wraz ná zátrwożenie Chrześćian, w tákowym podchwyceniu wydawáło; á nátychmiast Soliman podemknąwszy się ná czele ludu swego, w pułtorukroć sto tyśięcy iázdy, gdy się drudzy tym czásem ná gorách zástánowili: spuśćił się w doline chcąc gwałtownie nátrzeć ná Woysko; ktore iuż rozumiał w poł stráchem y zámieszániem zwoiowáne. MaimUstHist 38.
Król zaś nasz był w szarym kontuszu grodetorowym, siedział na płowym koniu, którego zwano Pałłasz. Król był przepasany złotym łańcuchem i rozkazał, aby od najmniejszego żołnierza polskiego autoramentu każdy był przepasany powrósłem słomianym, a to dla dystynkcyji naszych od Tatarów sulingierowskich (który to Sulingiera podczas okazyji tej z półtora kroć sto tysięcy ordy tylko otarł się o skrzydło nasze prawe i żadnej nie wypuściwszy strzały poszedł precz i odstąpił Turków, czym nie mało nam do wiktoryji dopomógł), żeby Niemcy naszych nie strzelali, zamiast Tatarów, którzy takowego stroju zażywają jako i my. DyakDiar 60.
Kiedy ręce zdrowe do pisánia regestrow, y papier iest, záwsze się wyráchuie Podskarbi, á mowię, wiecey y przeráchuie, bo mu pułtorakroć stotyśięcy, álbo więcey zostánie Rzeczpospolita winna. RadzKwest 144.
Sam przyznawał cudowną w tey sprawie Opatrzność Boską. Albowiem około pułtorakroć sto tysięcy wydawszy na murowanie, znacznie pomnożoną summę znalazł: y do tego przyszedł stanu, że na murowanie drugiego Klasztoru w Wiszni, połowy nie żałował nakładu. KleczKal LXXII.
Coż mowić o Rycerstwie, ktorego mało na Połtorakroć sto tysięcy gotowych zawsze wsieść na koń liczyć się może. SienSpos 9.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz półtora.