Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: PANEGIRYK || PANEGIRYKA, *PANEIRYK

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1612

Formy: lp M. m panegiryk; ż panegiryka; D. m panegiryku; B. m uż. nżyw. panegiryk // paneiryk; N. m panegirykiem; ~ lm M. m albo ż uż. nosob. panegiryki; B. m albo ż uż. nosob. panegiryki; N. m albo ż panegirykami; Ms. m albo ż panegirykach

Etymologia: <łac. panegyricus, z gr.>

Znaczenia:

»utwór (przesadnie) pochwalny; niekiedy żart. zam. paszkwil«: [Tyt.] PANEGIRYKA ŻAŁOBNA NA ŚMIERĆ Ś[WIĘTEJ] PAMIĘCI I NIEŚMIERTELNEJ SŁAWY GODNEGO HEROA JANA ZAMOYSKIEGO KANCLERZA I HETMANA WIELKIEGO KORONNEGO MiasKZbiór 168. GDybym iasność Twoię tu zalecić chciał, musiałbym nie małą tą kartą wysokie Twoie Cnoty zawrzeć, ale całe o nich panegiryki pisać. BanHist VII nlb. Wolę iuz Cały wyterminowac. List Luboc mi zal karty Papiru na tak zacny Paneiryk. PasPam 193v. Tęn Panegiryk podano mu w rękę w karecie Iadącemu. PasPam 197. Jego [zwycięskiego króla] cudowne czyny i potrzeby walne, Reprezentują wszędzie bramy tryumfalne. Wszędzie brzmią winszowania i panegiryki, Wszędzie koncenty muzyk i wesołe krzyki. MorszZWierszeWir I . Pliniusz wszytkich dawnych swymi panegirykami przechodzi, że i po dziś dzień kto jego stylem mówi, za najlepszego kłaść się może, ma wielką w słowach energiją, sens krótki a rzetelny, gdzieniegdzie i trudny. LubSTobPol 209. Ale by tez twoy był własny ten iásnie oświecony Katafalk/ po owych pochlebnych panegirykach/ po teskliwey Muzyce [...] wszyscy umilkną w cięmny cię grob wrzucą. BujnDroga 130. Próżne panegiryki, wielbienia klemencyi pańskiej, ojcowskiego około dobra pospolitego pieczołowania, fatyg, odwag i zdrowia na nie dyspensowania i tam inszych atrybutów naładują mowę. MałpaCzłow 174. Zgoła rzadki głos, żeby nie był albo komu panegirykiem, albo przeciwko komu paszkwilem, albo prywatnego interessu minimentem, albo nadaremną deklamacyą. LeszczStGłos 57. Panegiryk zaś Zbigniewa Lanckorońskiego twierdzi, że Ausius Kalinowa, mąż między innemi Obywatelami Czeskimi, z Wacławem Krolem Czeskim pierwszy do Polski przyszedł, po wygnaniu Łokietka z Tronu. NiesKor II 462. Rácya tego Panegiryku słuszná, bo szkockie Krolestwo z Angielską złączyła Koroną [królow Anna]. ChmielAteny II 277.