Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *PANIC, *PANICZ

Słowniki:
SStp, Kn, T notują
SXVI, L, SWil, SW, SJP (- ) nie notują

Formy: lp M. panic; D. panica; B. uż. żyw. panica; Ms. panice // panicu; W. panicze; ~ lm M. uż. (n)osob. panicze; B. uż. osob. paniców

Znaczenia:

1. »młodzieniec do momentu zachowania czystości; prawiczek«: Jako się mocno trzyma chmiel gęsty przy tyce, Tak i panna się trzyma przy swoim panice. SzymSiel 107. Nié pánna/ abo nié pánic/ co vtrácił ábo vtráciłá pánieństwo [...] Dziéwicá 2. Kn 512. Pánic/ młodzieniéc/ przy cáłości pánieńskiey. Kn 666. Toż o nim/ y o Rezygnáciey iego ná śmierć mowić możemy/ co ieden o iednym Pánicu w swym Kazániu mądry Káznodzieiá práwi. WojszOr 315. On ci ja jest bożeczek młodziuchny, pieszczony, Panienkom sromieźliwym panicze ochotne Sposobiam w towarzystwo, często dożywotne. Stąd mię starzy ojcowie nazwali sprawcą Małżeńskiego przymierza, abo ślubodawcą. ZimSRoks 7. Zagrodniczek zá Pánica stánie, wszák przecię wysokie przymioty przy wysokim domu. MłodzKaz IV, 226. Záchowuie się to i teraz co ślepe, chrome, to do Klasztoru, ubogim do wstęmpowánia, do zakonow nikt nie przeszkadza, a o Pánicow kłopot. MłodzKaz I, 234. Ták przybránego w Polski stroy Pánicá Gdyć prezentuię Wielki Senatorze, Mniemam, że będzie v ludzi w Honorze. DamKuligKról I ded.. Ten vmarł we Lwowie [...] lat miał niespełna Pietnascie wielkiego rozumu y statku był ten Panicz ybez pochyby wielka by była ozdoba nietylko domu Swego ale y całey Rzeczy pospolitey, ktorego niechay dusza odpoczywa nawieki Wniebie. DrobTuszInf 57.

◼ Przenośnie: ◼ Jeśli mię też pytacie, na co łuk napięty [...] noszę. Temu: skoro krnąbrnego napadnę panica, A on wysoko buja nad ziemskimi stany Zaraz mu w serce sieję z tego łuku rany. ZimSRoks 8.

2. »młodzieniec zazwyczaj szlachetnie urodzony; pan młody dopiero co po ślubie«: Kiedy piękną Helenę Atryda pojmował [...] I już z nią był w łożnicy, ledwie się zmierzknęło, I tak-żeś prędko usnął, mój piękny panicze? SzymSiel 170. Młodzieniaszék/ młodzieniéc/ młokos/ wyrosték [...] vide [...] Dziécię 2. Gołowąs. Młodzieniéc/ aliter vide Pánic 1. Kn 418-419. Pan młody/ Recens maritus [...] Nouus maritus: nouus nuptus [...] v. Pánic 2. Kn 665. Panic ein Junker Panná eine Jungfrau. KellGram 38. Pánicz z furyą, przybiegłszy do ściany, Uderzy pięścią impetyczną ręką [w obraz lwa]. DrużZbiór 438.