Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. panowanie; D. panowania; C. panowaniu; B. panowanie; N. panowaniem; Ms. panowaniu; ~ lm B. panowania

Znaczenia:

»rządy, kierowanie czym, sprawowanie władzy, dominacja«: Pod jakąś nieszczęsną wymyślnych wolności chorągiew ludzie zwoływają, [jakoby] jednym prawie zapędem i panowania nasze znieść, i ojczyznę z gruntu wywrócić chcieli. AktaPozn I/1 355. Borys Hodonow [maiąc] taką władzą a Fedora bez potomstwa [widząc] o panowaniu [po]myślił. MarchŚcibHist 1. Iurysdykcya/ Práwo ná kogo/ moc ná sądzenie/ y karánie kogo [...] vide Pánowánie 1. Kn 254. Abowiem stárodawnymi Przodkowie nási/ pod łáskáwym pánowániem Krolow Zyiąc/ praw niepotrzebowáli/ iáko Iustinus o pierwszych onych y prostych ludziach mowi. OpalŁRoz 15. Pánowanie/ Dominatio, dominium, principatus, imperium, ditio, potestas. SzyrDict 283. Umarł [Chrystus] piętnastego Roku pánowánia Tyberiuszá Cesárzá. KorRoz 122. Stało sie [...] Za panowania I. M. Pana Stanislawa Zolkiewskiego, kastelana Lwowskiego. KsTorUl I, 480. Rzeczy tego świátá nábywáią [...] áby ieno názgromadzáli iáko naywięcey/ á zátym byli ciężscy ábo strászni potencyią swoią drugim/ y podbili ich pod swoie pánowánie. StarKaz 367. Do miesiąca. Cyntyja jasna, gwiazd wierny hetmanie, Której wieczorne służy panowanie, Królowa planet, która świetnym wzrokiem Dziwny ruch wzruszasz na morzu głębokiem. MorszAUtwKuk 171. Podniesion wpychę wielkiem Panowaniem, Iusz nie po ziemi, lecz po niebie chodzi. PotSyl 109. Choc się wszytko przy nowym panowaniu na Dworze Francuskim odmieniło, on iednak się, y zycia swego nie odmienił. HistŚwież 3. Panowanie y rządy machabeyczykow. IntrHist 13. Ludzie brzydząc się ich Panowániem y zwierzchnością, y nie Pany ále tyranámi onych nazywaiąc (na [...] Statucie [...] Dobro Rzeczypospolitey zasadzali). DanOstSwada I, 29. Panowanie, das Herrschen. BierSłowa 129. Ná ktorym zgromádzeniu sam z swoiey dobrey woli/ spuścił świátá Pánowánie/ iáko sposobnieyszemu podbić tákże Bábilończyki y Gomeryany. DembWyw 56-57. Po panowaniu przez lat trzydzieści y siedm zbliżył się też do śmierci Henryk. TylkStrom 4.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ absolutne panowanie (sz. zm.):

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Jédno słońcé dość ná niébié. Pánowánie towárzyszá nié lubi/ nié cierpi. KnAd 316.