Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1654-1676

Formy: lp M. parada; D. parady; C. paradzie; B. paradę; N. paradą; Ms. paradzie

Etymologia: <fr. parade>

Znaczenia:

»uroczysty przemarsz, defilada (zazwyczaj wojska); pokaz, demonstracja dla zrobienia wrażenia i wzbudzenia zachwytu«: Ciało nazaiutrz przy takieyże Paradzie Nabożeństwa, ognia, y wszystkich apparamentow przez ręce J. W. Jchmciow Panow Kasztelanow Saneckiego Starosty Suleiowskiego Hrabi Krasickiego y innych Ziemi Przemystskiey [...] Urzędnikow aż do samego grobu zaniesioney deponowane. GazPol 1736 86 3 nlb. Poseł Krolá Jmci oboyga Sycili [...] naywiększą paradę w stroiu Dworu swoiego czyniący przy partykularney Audiencyi swoiey prezent od Pryncypała swego [...] dla Krolewica Jmci Delfina [...] oddawał. GazPol 1736 83 7 nlb. Między ktoremi [szlachtą na elekcji] tylu Máiętnych Panow, z tą paradą iż udzielnym Xiążętom magnificencyą dworu zrownać się mogą. BystrzInfGeogr H1v. PARADE [...] Estalage, montre de ses ornemeus, de sa magnificence. Apparatus [...] paupa [...] PARADA okazka okazałość okazowanie się. DanKolaDyk II, 328. Szlachta też y Baronowie, Kawálerya Rzymska czyni Parádę. ChmielAteny II 128. Często też z wielką Dworu parádą przeieżdza się [sułtan] po Stambule Poddaństwu dla appehencyi, Cudzoziemcom dla ostentacyi pompatyczney. ChmielAteny II 481. Ktorzy z Wezyrem Wielkim zásiádáią, nie ták do parády, bo przy samym wielkim Wezyrze sententia decisiva. ChmielAteny II 484.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ stawać w paradzie, w paradzie stać »stać w pełnym rynsztunku«: Bo kiedy kto chce, broda na zawadzie Stawa przed nimi [ustami] jak sołdat w paradzie. MorszAUtwKuk 42. Zaraz iak wiechali kazałęm stanąc we wrotach drudzy wparadzie udrzwi stoią konie iuz kulbaczone. PasPam 155. Semenowie w paradzie stoią, Moskwa wszyscy Armatno bez Rusznice długiey zaden niestąpi. PasPam 168v.