W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 26.11.2019
*PAROBEK rzecz. m
Słowniki:
notują
Formy: lp M. parobek; D. parobka; C. parobkowi // parobku; B. uż. żyw. parobka; N. parobkiem; Ms. parobku; W. parobku; ~ lm M. uż. osob. parobcy // parobki; D. parobków; C. parobkom; B. uż. osob. parobków; N. parobki // parobkami
Znaczenia:
»robotnik najmowany do zazwyczaj ciężkich prac w gospodarstwie wiejskim, we dworze a. kopalni; niskiego pochodzenia sługa, stróż«: Párobku/ przynieś mi náręcze drew. VolcDial 39-39v. Párobék/ v. Stróż domowy. Czéládnik latius patet. Kn 670. A który by z parobków miejsca omieszkał, tedy innego na to miejsce dać, a ten jako niepilny i nieposłuszny niech się poniewiera. InsGór 1642 20. Parobków robiąc[ych] dojźrzeć mają p. stygar i starejsi, aby wedle miary słuszną doręba była, żeby j. k. mci i mistrzowi szkody przez złą dorębę nie było. InsGór 1642 21. Parobcy mają w mocy swojej kliny mistrzowskie, jeśli ich pożyczają bez woli mistrzowskiej, co jest ku szkodzie tego, zakazać, bo każdy mistrz ma mieć kliny swoje. InsGór 1642 21. Nieposłuszny parobek albo stolnik, albo mistrz ma być hamowan na pieniądzach do skrzynki brackiej przez ten urząd. InsGór 1642 23. Pilne dzieweczki wszędzie, jako roje Żyzne, na polu z barobkami boje Z ochoty czynią wprzód się uganiając. BorzNaw 72. Nagrodę [...] Ceres [...] dać miała Tym, których robić ochotnie widziała. Dziewkom rekoma swemi na ich włosy Wieńce gotując - kładzie plenne kłosy, A zaś parobkom dziewki naznaczała, Które w małżeństwo dać im obiecała. BorzNaw 72. Panu podstarościemu podług ordynaryi jego, ręką księżny J. Mci podpisanej fl. 300 [...] leśnym 4 á fl. 40 facit fl.160 cztermią parobkom á fl. 20 fl. 80 średniakom na suknie i obuwie fl. 40. OpisKról 45. Expensa doroczna starostwa [...] Dworznikowi [...] fl. 40 Dwiema parobkom, chłopcom i dziewkom [...] fl. 120. OpisKról 421. Expensa doroczna dzierzawy Hamersztyńskiej [...] parobku fl. 20 chłopcu na suknie i obuwie fl. 12. OpisKról 469. O PAROBKU. Igrał z dziewczyną parobek na sienie, Ona się jednak broniła uczenie I groziła mu nie skarżyć przed panią, Ale mu przebić łeb siana wiązanią. MorszAUtwKuk 311. Lecz y to stanie za cud, kiedy w lot y w-zobki Pod Płaszczami Zołnierze co bez nich Parobki. PotWoj 57. Iuz tez potrzebnieyszą ku Starosci rad bym odmięnił sarzą. To iest uczyc się aekonomiki przy dobrey iakiey Gospodyniey przy stawszy za parobka. PasPam 222v. Słomámi, plevvámi, áby miárą száfovvano, áby do novvego dla bydłá stavváło karmi: dodávváć według sámey potrzeby, sieczkę przytym kazáć rzezáć koleyną, álbo Dvvorskiemu párobkowi. HaurEk 95. Nadobną dziewkę we wsi jedna miała wdowa, A postrzegszy, że igrać z parobki gotowa, Do karczmy jej i nigdzież nie puściła z domu. PotFraszBrück II 351. Ieden z Starostwa Mereckiego Drugi zas wolny Człowiek odpowiedział iz nie kontradykuie temu ale on Parobkiem tam będąc ozenił się na dom gotowy przyszedł nie maiąc nic Swego. SapADiar 81. Parobek, g. parobka.1) Haus-Knecht. 2)Fuhrmanns-Knecht.1) valet de maison. 2) valet de chartier. T III 1328.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: Być (służyć) za parobka: Brat ie[go] iest drugi za parobka kędys Słuzeł. TrepNekLib 52. Staśkowa komornica poddana ma synów 2: jeden za parobka służy. InwKal I 738. ▲ parobek poddany: Parobkow poddanych we dworze 2, dziewka jedna, chłopiec jeden. InwKal I 446. Czeladź dworska: Mateusz, parobek poddany, Kaźmierz Spychajczyk, do poganiania chłopiec, poddany, Błażej fornal, także poddany. InwKal I 507. ▲ stadowy parobek: Koniuch/ Stádny/ Stádowy párobék [...] Caballarius. Kn 299. Koniuch/ Stádowy párobek. Peroriga, Stabularius, equitiarius. SzyrDict 118. ▲ najemny parobek: Godzieneś drogi JEZU/ ábym ci [...] iáko dobry Syn dobrowolnie nie zá iurgielt/ iáko náiemny párobek" służył. BujnDroga 332-333. ▲ parobek dworski: Wołów zaś jmpani Słucki do roboty 9, wóz, radło i pług; do parobka to wszystko dworskiego należy. InwKal I .
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK