W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 24.01.2025
Warianty fonetyczne:
PIĘTAK, PIĄTAK
Słowniki:
SXVI (
piętak),
Kn (
piętak),
T (
piętak),
L (
piętak; XVII),
SWil (
piętak, piątak),
SW (
piętak, piątak),
SJP (
piętak, piątak) notują
SStp nie notują
Znaczenia:1. »moneta o wartości pięciu jednostek, np. groszy«: A to co jest? Iest to pułtorak/ trzećiak/ cżwartak/ piątak/ szostak. Albo nie znasz pięniędzy/ ty błaźnie? VolcDial 31.
W Norimbergu. 2 hallerze czynią pieniądz: 5 pien. piętak: 50 piętakow y 2. pieniąszki czynią złoty: 30 pieniąszkow to funt: 8 funtow y 12 pieniąszkow też złoty. 7 pien. czynią ieden grosz: 36. czynią złoty. CezPiel 48v.
[...] do śieni skoro wyszłá/ poszedł zá nią znowu: miał się iey do podolká/ prosząc iey bárzo áby mu kwoli vczyniłá. prynamni zraz/ á piętak ábo srekiębárgę iáko po Niemiecku zowią/ ktory wźiął od Szołtysá zá Communią/ dawał iey [...] RamMKol 26.
Pięták/ grosz popiętny. Quinarius nummus […] paulò aliter haec accepit, sed nummus etiam sestertium significat, vt suprà dictum est […]. Półurćie stáre: teraz więcey waży/ v. Vrt. Kn 695.
pięták grosz popiętny. Quinarius nummus […] SzyrDict 294.
To słowo Denarium, wytłumáczył nász Wuiek: grosz, ále iáko przedtym były w-Polszcze Potroyne, Piętaki, Szostaki, ták snać bywáły w-Pálestynie dźieśiątáki, ten tedy dźieśiąták, Denarium, ofiárowáli P. Iezusowi. MłodzKaz II, 240.
Gröschel ist neu/ Piętak nowy; ich gebe nicht ein Gröschel für den lausichten Rock/ nie dałbym Piętaká zá wszáwą Suknią; und ich gebe einen Groschen/ (Polnischen/) á ja bym dał Grosz, (polski.) ErnHand 406.
Cena y valor piniędzy 1663 [...] Grosze, groszyki szelągow 3, piętaki pułtrzecia szeląga. SprawyCzerUl 390.
A tak uznaie szad miedzi nimi, ze sie nie godzi bes znaku owiec mieszac, a oba nie naznaczyli, Maczeiowi Czułowi winę spitalowi oddac kazdęmu po piętaku, a Jozefowi owczę oddac, to iest Brankowi, gdis go z liczą poznał y owodzył przysięznęmi. KsŻyw 1 96.
W Węgrzech idą Pieniądze, Groszliki, Kraycary. Troiaki. Grosze. Piątaki. Maryasze. Talery. Połtalerki. Cwiartki. Furynty álbo złote Wegierskie. BystrzInfRóżn Aa2.
Piątak srebrny: nakształt szostaka bitego, czyni groszy Węgierskich dwa y dwa pieniążow[!]: to iest groszy Polskich 14. BystrzInfRóżn Aa2v.
Piętak był srebrnik drobny, pięć groszy szacowany. BystrzInfRóżn Aa3.
Dieniuszka czyni puł kopyiki, Autyn ma w sobie trzy kopyiki alias groszy 9. Piętak miedziany groszy 15. OrłowDef 183.
Piątak srebrny nakształt szostaka bitego, czyni groszy Węgierskich dwa, y Pieniądzow 2. alias groszy Polskich 14 ChmielAteny IV 286.
Specifikacya Monety Polskiey. Czwartak była moneta olim srebrna czterogroszowa. Piętak był srebrnik mały, pięć groszy zawieraiący. Urt srebrna moneta, był czwartą częścią Talera bitego, aliàs Cwiartka teraznieysza. ChmielAteny IV 397.
W Wojewodztwie zaś Kiiowskim oprocz specyfikowaney monety, idzie Szach po grosży 6. Czech po groszy 3. Lacka, albo Osmak po groszu, Kopa facit złotych 2. Talar złotych 3. Piętak miedziany groszy 15. ChmielAteny IV 421.
Piętak, g. a. 1) fünffachèr Groschen. 2) in Schlesien: ein Gröschel, eine Fledermaus. 1) petite piéce de monoïe qui vaut cinq gros. 2) petite monoïe en Silesie valanttrois doubles ou six deniers. T III 1373.
2. »zwierzę pięcioletnie«: […] dodałem mu parę wołów kupnych, za których tynfów 70, drugą parę z obory pańskiej młodych wołów piętaków przydałem i osadziłem […] Spr. InwKal I 316.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]