▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ pies wściekły: Słowá dobrego Kácerzom nie dáią Oycowie święci/ przyrownywáią ich psom wściekłym/ wężom/ bazyliszkom/ smokom łuskowátym/ sowom/ krowkom/ ktore w gnoiu gmerzą/; żabom/ muchom/ pluskwom/ ktore poki żyią kąsáią/ gdy zdechną śmierdzą/ trędowátym/ piecom nápalonym/ w ktorych chleby Antychrystowi pieką/ koczkodanom/ máłpom/ páiąkom/ prochnowi/ członkom zgniłym/ iászczurkom/ ktore żywot Kościołá Páńskiego gryzą/ centaurom/ to iest chłopobykom/ puchaczom/ onokrotalom/ ábo bábom z klekotkámi/ cyklopom onym/ ktorzy się w iáskiniách Etneyskich y porodzili y pochowáli. BirkRus 33. ▲ gończy pies »pies używany do ścigania zwierzyny w czasie polowania«: Z tegom tylko był tam kontent zem Liszek Szczwał bardzo Siła. Troygiem Chartow bez Gonczych psow. PasPam 229v. ▲ pies łowczy: Piés łowczy węchem śledzący zwierzá ábo ptaká/ iáko ogar/ wyżéł [...]. Kn 693. Canis venaticus [...] Piés łowczy. KnŁacPol 107. ▲ pastuszy pies: Pástuszy piés [...] cum seris pugnans. Thous, Tigris, Dromas, Podargus, Pteralas, Lælaps, Ladon, Labros [...]. Kn 693. ▲ pies brytański: Do páłásza to było, nie do zębow Pánie Bohátyrze iák pies Brytáński. AndPiekBoh 41. ▲ pies angielski: Chcąc mieć polowanie do pola par fors podobne, ordynowałem tak po psy angielskie gończe, jako też po pikierów doskonałych w cudze nacje. RadziwHDiar 73.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ bać się kogoś, czegoś jako wściekłego psa »bardzo bać się kogoś, czegoś«: A żeć się ludzie czásem kłániáią/ tedyć tego dla twoiey poczciwości nie czynią/ ále że się ciebie iáko psá wściekłego boią. StarPopr 31-32. ◆ psu wstyd dać »nie wstydzić się swojego postępowania«: Gdy tedy psu wstyd dawszy na nią następowali ona na nich y patrzyc nie chciała dopieroz słowa zadnego nie wymowiła wszytka wstydem iako krwią oblana [...]. HistŚwież 304. ◆ bać się kogo, czego jak wściekłego psa: ◆ jako psów »pogardliwie - wiele, mnóstwo«: Naginęło tego iako psow. PasPam 236. ◆ ekspr. jechał kogoś pies: Odsuną się trochę a potym iak znowu do Nas Ten Iankowski miał Muszkiet z Rurą srogą Iak plusnie owymi Hufnalami Hufnalami znowu ich popstrzył iaki taki stęknie tam tez od zadniego szeregu wzięło ich kilku. widzą że nas rozerwac niemogą poczną wołac wróccie nąm naszych Iechał was pies z ostatkiem, Odpowie Wachmistrz Coz wam po nich kiedy Głow niemaią[.] PasPam 157.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Kto się opsá y o chłopcá nie weźmie/ nieweźmie się y ożonę. RysProv VII, 6. ● Ze psy w rząd/ z kotki w taniec. RysProv Ap 2-3. ● Konia chromego/ Psá leniwego/ Chłopá piiánego. Iednákie pożytki záwsze. ŻabPol A3v. ● Pies przy kości, chłop w miłosci, nie rad towarzyszowi. JaśDict 117. ● Psu vbitemu dość kiy vkázáć. KnAd 907. ● Lepiey bogáty psá ćwiczy/ niż vbogi Syná. RysProv VIII, 4. ● Piés gorszy co milczkiem kąsa. KnAd 840.

◼ Przenośnie: ◼ Piés ná nogi tr. i. zły ná nogi. [...] v. Koń potkliwy. Kn 693. ◼ Piés ná robotę. vide Niérobotny. Kn 693.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ jak(o) pies: Ledwie mi dáli suchy chleb/ y muśiałem (muśiáłám) wodę żłopáć/ jáko pies. VolcDial 21. Wielkie jego dostatki, mowy i postępki Z pokornym podziwieniem od rana do zmierzchu, Tylko nie dokładając, w oczy chwalą, wierzchu, A jako psi do jatki idąc za baranem, Powtarzają: niedługo będziesz wielkim panem! PotWoj1924 22. Ieden Szlachćic gadał publicznie na Pana, lubo nie ukrzywdzony, ni urażony odniego niebył; Przyiaciele owego Pana zbili go, on się Panu skarzy mowiąc: ze mię zbito iako psa. Odpowiedział Pan: Panie Bracie, kto gada iak pies, biją go iak psa. JabłSkrup 17.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ pies morski »foka«: Piés morski rybá/ ábo Rybá chrzestkowáta rozmáita. Kn 693. Powyłaziły na owe Skały Delfiny okrutne, wielkie psy morskie y innsze zwierzęta rozne. PasPam 65v.