Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »zadanie wielu ciosów, uderzenie wiele razy, zadanie bólu uderzeniami; poturbowanie, poranienie«: Na starszyznę wojskową, jako rotmistrze, poruczniki, strażnika oboźnego, czatownika naznaczonego i t. d. a mianowicie na pułkownika, albo jego lokotenenta, ktoby się słowem obraźliwem porwał, a o to oskarżonym był, taki jeżeli towarzysz, ma być winą sta złotych na kościół i publicznem odproszeniem karany; a jeżeli pacholik, tedy kijmi na ulicy pobiciem i od wojska wytrąbieniem; a jeżeliby się, uchowaj Boże, do broni porwał, a oskarżony był, ucięciem ręki ma być karany, i od wojska wytrąbiony. DembPrzew 73-74. Ten [Kasper] s Piotrem synowcem tym zabieli beli dwoch ciesliow w Tejże Kamienicy swejj[!] gdy się im płacey upominali, pozwały ich żony o męzow Tyranskie pobicie [...]. TrepNekLib 170marg. Ten [Gabriel Linka] pod Czestochową ozeniel się solią formanieł, potlukligo beli kiymi chlopi wkarczmie milią od Crac ku Skale A 1639 w miesopusty. Chcial bel pozywac o to y actia na Sliachtę te[g]o swe[g]o bobicia [!] zlozyc. TrepNekLib 208v. [...] wspominam sobie dzisieyszego imieniem Andrzeiá [...] gdy związki ie[go] y przywiezienie do Swiętey Łáwry Monástyrá Pieczárskiego upátruię/ y ná sukien twárzy/ rąk/ ciáłá wszystkiego pobicie/ poszárpánie poglądam. KalCuda 293. Siedmnasta sprawa między młynarką y kramarką - Młynarka Skalska na kiermasie pobiła kramarkę Annę Krupionkę, nad to towar iey, ktorego miała za zło. 6, porozrucała, co y z swiadectwa się pokazało, ze kramarka, widząc do siebie przyblizaiącą się młynarkę, wzięła stołek, ktory wyrwawszy młynarka y przybrawszy do siebie iescze siostrę swoię, ktora ią trzymała, stołkiem ią biła. Sąd tedy teraznieyszy takim tę sprawę zakonczył dekretem: młynarka powinna dac w nagrodę szkody y za pobicie zło. 4, długu zło. 2, y płotna łokcy 2, za tydzien, y do fary funt wosku; kramarka zas funt wosku do Mariey Magdaleny, a do tego zeby się przeprosiły zaraz. KsKasUl I, 384. W sprawie między uczciwymi Łukaszęm y Barbarą Gołeckimi małżonkami z iedney strony aktorami, a Iakubęm y Katarzyną Kokosczykami o pewne zniewagi y pobicie, ponieważ sądownie obie strony przyznały się do zadanych słow sobie, aktorka przyznaie, że przy poswarku rzekła pozwaney: gazico, tom ia to na ciebie przyszła, - a to zaczepiona od niey przeklęctwem i słowy nieuczciwymi; pozwana także przyznała się, że tey aktorce mówiła słowa nieuczciwe i onę przeklinała, potym ią y za łeb porwała, pokrwawiła, włosy wytargała, ludzi także urzędowych, przy tym będących, słowy zelziła, powiadaiąc, że y urząd wszyscy szalbierze, iescze y spodnice na wzgardę urzędu na grzbiecie podnosiła; do czego wozny, imieniem urzędu, się przymowił y o zniewagę urzędowną skarżył, prosząc, aby za tę chardość y zniewagę urzędu karana była. KsKrowUl I, 641. Stanąwszy przed urząd jazowski Wojciech Chebda ze Szczerca poddany wielebnych ich mościów p[anien] starosądeckich uskarża się o pobicie na dobrowolnej drodze (idąc z łąckiego odpustu) na Stanisława Grońskiego i na Kazimierza Lizonia poddanych jazowskich, którzy sine razy zadali mu. Sąd tedy wysłuch[a]wszy obudwóch stron, złożył do inkwizycyi. Przed zaściem inkwizycyi i zaczęciem zaszła zobopólna komplanacyja, którzy sobie zobopólnie darowali swoje pobicia i urazy tak Chebda Grońskiemu i Lizoniowi, jako też Groński Chebdzie, także Lizoń, oraz i długi, które do siebie mieli i pretensyje wszystkie umarzając wiecznemi czasy pod zakładem sta plag, które by strona stronie dała okazyją. KsJaz 145. W sprawie Jana Pomietła z Strusa i Kazimierza Marasia zasiadł sąd pomieniony rugowy jazowski według ich osądzenia i pobicia w mieście Starym Sączu. Najprzód jak się ześli z sobą na gospodzie i dysputowali się z sobą słowo do słowa, aż Pomietło Marasia Kazimierza kijem przez głowę uderzył, aż trzy znaki były, jedna na głowie krwawa, a dwie na ręce, za pastwiska, który jeden drugiemu wypasał. KsJaz 174.

2. »pokonanie, rozgromienie, zwyciężenie«: O zamordowaniu Wielkiego Kniazia i pobiciu Polaków na Moskwie, dnia XXVII-go maja. NiemPam 69. O czym gdy iuż pewna wieść zábrzmi po Koronie/ Przybywa Młodź kwitnąca/ á wozy/ y konie Po stayniách się ruguią. Gdy w tym z Vkráiny Ledwie pzzyidą do wiary podobne nowiny. Że y od Porty samey/ o dziwney odmiánie W Ottomániech/ y srogo zábitym Ossmánie: O pobiciu Wezerow/ y przednieyszych z Dworu/ Páná lekkomyślnego/ nie zmogszy vporu. TwarSLeg 27. Po zniesieniu i pobiciu moskiewskiej piechoty w Kamieniu jużem w domu więcej nie mogł siedzieć dla przegróżki z Borysowa [...]. CedrPam 13.

3. »o dachu: pokrycie blachą, dachówką, gontem itp.«: W drugi izbie jeno 3 kwatery, piec także zły, na niej pobicie niedobre, to jest dachówka. InwKal I 150. Stary gościniec do dworu drewnianego pusty, drugi gościniec zamkoski znacznej potrzebuje reparacyi tak w pobiciu albo przykryciu dachu, jako i w ścianach, i przyciesiach, które podwlec trzeba. InwKal I 385. Domek czeladni osobny, na nim dach barzo zły, zupełnie pobicia potrzebujący. InwKal I 461. [...] Dałem Ciesli od pobicia koło Komina gdy go mulia rze naprawiali groszy 8 . KunReg 102v. Sprawa trzecia - Uskarzali sie Woycikowie Walek y Szymek na Woycickę Blaskową, bratową swoię, dopominaiąc się successy po bracie swoim, sąd teraznieyszy decretuie: poniewasz wziął krowę po oycu y zelaza młynskie niebosczyk Blazek, zaczym te krowę y zelaza powinna Woycicka Blaskowa wrocic Woycikom, także y warstat z naczyniem tkackim, że zaś miało sie zostac plotna pięc sztuk, y przędze na drugie pięc, y krow trzy, zaczym, poniewasz Woycikowie na to pozwalaią, sąd teraznieyszy dwie stuki plotna na pobicię [!] kosciolka M. Magdaleny, aby Woycicka Blaskowa oddała, przysądza, przy innych zas ruchomiznach te Woycickę Blaszkowa zostawuie, tylko iescze zboza dwa korca oycowskiego oddac powinna Woycikom. KsKasUl I, 403. [...] uprasza na pobicie Kamienicy o Gontale y Zelaza Sztab ze dwie [...]. SapADiar 121.