W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 10.10.2025
PORCELANOWY, PORCYNELOWY przym.
Warianty fonetyczne: PORCELANOWY || PORCELLANOWY, PORSELANOWY
Słowniki:
T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują porcelanowy
SStp, SXVI, Kn nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1647
Formy: lp M. m porcellanowy; ż porcelanowa // porcellanowa; n porcelanowe; D. n porcellanowego; lm M. nmos porcelanowe; D. pocellanowych // porcynelowych; porcelanowych; N. porcelanowemi // porcellanowemi; Ms. porcelanowych
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji1. Konewka Porsellanowa ArchRadziw 1647 63/1. 65. Para dzbanyszków, wpuł porcelanowe, tureckie, złociste. [...] 71. Kadzielniczka porcelanowa, zielona, turecka, na konchach złocistych, pod nią miseczka porcelanowa, kamieńmi sadzona. J. 72. Kadzielniczka porcelanowa, pure biała, na trzech nóżkach pozłocistych, miska pod nią srebrna, corpus koralami sadzone. InwWilan 43. Item Zwierćiádło wielkie z ramami Porcelánowemi Hyńską robotą ozdobione bursztynem y ámbrą, etc. WiadCudz 1699 21 II 1. Salatier pocellanowych, jednakich, 3. czwarta odmienna trochę są poklejone. RuchSkarbGęb 169. Talerz porcellanowy fino. [...] Lulka wielka z morskiej piany, w srebro oprawna, rznięta snycersko. Item druga mniejsza, nie oprawna. Item lulek 3, porcellanowa biała i glinianych tureckich 2. RuchSkarbGęb 170-171. Doynic Porcynelowych z Herbami I.O.Xzny Imci Dobrodziki [...] 10. ArchRadziw 1740 309/10. Wziął zaś od króla nierównie kosztowniejsze podarunki w naczyniach stołowych, w ruchomościach rozmaitych, srebrnych, złotych i porcelanowych, dla sołtana i dla siebie. KitPam 74. Te premia składały się z numizmatów różnego waloru złotych albo z sztuk porcelanowych. KitPam 118. Karafinek do octu i oliwy 2, granatków 2 kryształowych, gąsiorków 2, także kryształowych, butlów 4, flaszek 2 kryształowych, prostych flasz półgarcowych kilka, farfurek porcynelowych kilka, a reszta toruńskich. InwKal II 82. Porcelanowy. Porcelain, von Porcelain. de porcelaine. § porcelanowy talerz. T III 1531. Widzę miiaiące przed oczyma memi rozmaite twarzy, inne białe, drugie czarne, inne śniade, inne oliwkowe, dopiero kapelusze, iuż zawoie, dopiero głowy z długiemi włosami, iuż ogolone, iuż Miasta z Basztami, iuż z kończystemi Pyramidami, na ktorych now Xiężyca wyrażony, iuż z wieżami Porcellanowemi, iuż obszerne kraie a wnich tylko proste chaty, tu szerokie Morza, tam obszerne puszcze, na koniec to wszytko cokolwiek się na ziemi znayduie. FontenDębRoz 24. Byłbym go zabił na mieyscu, ale miałem tylko przy boku porcellanową szpadkę w szagrynowych zielonych pochwach, y procz tego sporym kłósem tę mi impolitessę zrobiwszy umknął. CzartAKPanna 101. Widziałem żołądki tak osłabione, iż w nich pokarmy większey nie podpadały odmianie, iako w naczyniu iakiem drewnianem; niekiedy się tam układaią podług ich ciężkości szczególney; a gdy nakoniec nowe pokarmy naprzykrzaią się żołądkowi swoim ciężarem, widać tamte wychodzące za lekką usilnością iedne od drugich rozłączone. Inną razą długo w żołądku zostaiąc psuią się, i z womitami takie wylatuią, iakieby były, gdyby im dopuszczono zepsuć się w wazie srebrney lub porcelanowey. TisOnan 124. Trzeba więc te ziemie examinować, być to może, że ta ziemia iest kreydą, á może że iest ziemią porcelanową Kaulin Chiński. TorzRoz 239. Zacznę teraz mowić WMPanu o szkle białym kościanym, Konkol nazywa go porcelanowym, iest to szkło z koloru podobne do porcelany, które gdym przyprawił podług przepisu Konkola, było prawda piękne lecz trzaskaiące się i nie gładkie, zobaczywszy że piękne robiłem prob kilka, aż wpadłem na dobrą kompozycye, z którey było z niego gorącą pić herbate i kawę, i te WMPanu podam. TorzRoz 269. Sól Winnego Kamienia dobrze oczyszczoną, i wysuszoną włóz na talerz szklany, lub porcelanowy, żadnym szmelcem niepolewany [...]. SpielKrumNauka 91. Arcy-Xiąże Palatyn Węgierski i W. Xiężna małżonka, przeieżdzali dnia 12. t. m. przez Mitawę. Ludwik XVIII. zaprosił ich na wieczerzę. Arcy-Xiężna dała Xiężniczce d’Angöuleme na podarunek ślubny kosztowne futro w zamian za kawtyer porcellanowy ktory iey ta Xiężniczka posłała do Peterzburga. GazKor 1800 1 6.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: naczynie porcelanowe: Naczynie porcelanowe y olederskię SzumInw 67. Konserwuie się długo ta Sorbeta w Náczyniach Porcellanowych, ktorey z gęsłey po łysce kłádą do wody, á ta dźiwny odor, miły kolor; smák przyiemny piiącemu przynosi. ChmielAteny II 476. Za granice Państwa, przedtym wywozić się nie godziło naczynia porcellanowego, pod życia utratą, iako pisze Pancirellus y Szentywani. ChmielAteny IV 537. Białkiem iaiowym kleią się potłuczone naczynia porcellanowe. KlukZwierz 128. czy może ciepło wrzącéy wody części od obwiewaiącego powietrza zimnego bardzo ściągnione rozciągnąć, aby iednakowéy z drugiemi częściami nabrały tęgości? zdaią się to potwierdzać naczyniá porcelanowe, i gliniane polewane, które ieżeli w wodzie gotowane niebędą, zdatne nie są do potrzeb kuchennych. SpielKrumNauka 39. Na ten koniec maczają Bawełnę w oleiu Behen, kładą ją w naczynia szklanne lub porcellanowe warstwami z kwiatami Jazminowemi; kwiaty co 24. godzin odmieniáią, i swieże przesypuią. JundziłłBot 13.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: ER