Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1601-1620

Formy: bezok. pociągnąć; ~ cz. przy. pr. lp 3. os. pociągnie; ~ tr. rozk. lp 2. os. pociągni; ~ nieos. cz. prze. pociągniono

Znaczenia:

1. »złapawszy przesunąć w swoim kierunku, szarpnąć«: Wojciech z Nizankowic pierwszy raz pociągniony nie bendąc ogniem pieczony, kazawszy się z kluby spuścić, zeznał. RegZłocz 155. Oto za was Kupido [...] to jarzmo pociągnie On sam, wasze ciężary na swą wziąwszy szyję, Ulży wam i w cieniu was swych skrzydeł zakryje. ZimSRoks 26.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Zła szkápá i z gory nié pociągnié. KnAd 1332.

2. »oskarżyć kogo, pozwać o co«:

Rekcja: kogo

Pokazał by tynf Regestra kiedy by go pociągniono Co W MM Pan wziąłes. PasPam 194. Kazałęm go w prawdzie pociągnąć prawo sprowadziwszy nieprzyznał się bo był nie winien a zdraycy z nienawisci udali go. PasPam 257.

3. »spowodować, wywołać«:

Rekcja: za czym

WMSCi ta niechay niekonfunduie afflictio ktora za Sobą dobrey Sławy y wszelakich szczęsliwosci pociągnie konseqvencyą. PasPam 142. Uwazali że to wielkie za Sobą pociągnąc musi [...] zamieszanie. PasPam 241v.

4. »poprowadzić za sobą, skłonić, zachęcić, skusić«:

Rekcja: kogo

Zgodziemy się na piniądze a tych [podwodników] pociągni daley. PasPam 168.

5. »wyciągnąć, wziąć«

◆ Związki frazeologiczne: ◆ dać się pociągnąć »pozwolić wyciągnąć od siebie więcej pieniędzy«: Wsiadłęm na konia. A że Rosławski Leci zadyszał się nuz koło mnie ustąp że mi tego rzekłes słowo bierz Sto bitych. Rzekę moy Panie Bracie nieczyn że mię WSC błaznem iuz ci z konia z Siadać nie będę. rzecze dam się pociągnąć. PasPam 163-163v.

6. »wytyczyć, wyznaczyć, nakreślić«: Linia krotszey defensyi: iest linia imaginaryina według linii frontu Beluardu pociągniona do samego wału. BystrzInfArch F3v.

7. »wybrać się, wyruszyć«: P[ano]wie Posłowie Króla Imci ruszywszy się ztym woyskiem co do Krola pociągnęli stanęli wpoł drogi od stolicy do Smoleńska na Uroczyszczu pod Szuyskim. MasDiar 37.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Ná lecące drzewo nie opieray się, bo cię zsobą pociągnie. FredPrzysł C2v.