ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 16.09.2008
POD
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1606-1608
Znaczenia:
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: pod juramentem »zaprzysiężony«: Tak deklaruię że te wszystkie Cyrkumstacyie na ktore Woysko przysięga to strictius [ściślej] obsorwować [obserwować] będę anizeli kto pod Iuramentem. PasPam 122-122v. ▲ pod chłostą: Artykuł siódmy. Ogniów aby doglądali i strzegli każdy w domu swem, osobliwie i mianowicie kucharze, żeby albo dobrze zagromadzali, albo zalewali dla niebezpieczeństwa wiatrów, które tu są częste, pod chłostą plag dziesiąci. NiemPam 212. Pod gárdłem przykázuię/ zákázuię/ stánowię/ etc. pod kiiem/ pod chłostą/ etc. Sub poena mortis [...] comminor tibi plagas ni parueris [...]. Kn 730. ▲ pod strachem coś robić: Kupa jedna nie wytrwała i zawołała: "Vivat!" pod strachem, na co widziałem, że krzywo patrzano. SobJListy 522. ▲ pod niełaską: Pod łáską/ Id te orare iusserat, profectò vt faceres suam si velles gratiam [...] nisi gratiam nostram dissolutam velis: pod niełáską. Kn 731. ▲ pisać pod imieniem czyimś »pisać w zastępstwie kogoś«: Iakis szalony, ten List do mnie pisał pod Imięnięm WMMPana. PasPam 193v. ▲ pod obłokami »wysoko pod niebem«: Iak ich wziął impet to tak lecieli do gory [...] ze ich okięm pod obłokami nie mogł doyrzec. PasPam 60v.
Związki frazeologiczne: pod niebiosa wynosić: ◆ pod listem iść »udawać się gdzieś mając list polecający«: Pod tem tedy moim Listem szli, ktory mąm y teraz. PasPam 151v. ◆ chodzić wziąwszy się pod boki »poruszać się oparłszy ręce na bokach, w sposób znamionujący pańską postawę, władczość, pewność siebie«: COSTE' [...] Chodzić wziąwszy się pod boki hardo z fantazyią. DanKolaDyk I, 376. ◆ chodzić pod boki podparłszy się »poruszać się oparłszy ręce na bokach, w sposób znamionujący pańską postawę, władczość, pewność siebie«: Chodzisz sobie po klasztorze prożnuiąc pod boki podpárszy się/ á mowisz iam ksiądz/ iam zakonnik/ trzebá mię szánowáć. StarKaz II, 505. ◆ wylecieć pod obłoki »wzbić się wysoko ku górze«: Iako mucha wylecisz z dymem pod obłoki. PasPam 258v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: