Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: POCHLEBCA, POCHLIBCA || PODCHLEBCA, PODCHLIBCA

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1606

Formy: lp M. pochlebca; D. pochlebce; C. podchlebcy; B. uż. żyw. pochlebcę; ~ lm M. pochlebce; podchlibce; uż. osob. pochlebcy; podchlebcy; D. pochlebców // pochlibców; C. pochlebcom; podchlebcom; B. uż. nosob. pochlebce; N. pochlebcami; podchlebcami

Znaczenia:

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiKatolicy i to bez wątpienia, a pewnie gruntowni beli, których tak nieporuszony animusz, taka gravitas męska, tak doskonały rozum beł, że on kaptur, ono od księżej pochlibców zmyślone, chyłkiem do statutu wprowadzone contra haereticos prawo tak ich nie obchodziło namniej, że je nizacz mieli, ale owszem pokój pospolity, miłość braterską wzajemną tak zawżdy miedzy sobą zachowali, ani o różność w religiej jedni przeciw drugiemu nie ostrzyli się nigdy. RozRokCz II 127. Pochlebcy i potwarcy skrycie siedzą. SaadiOtwSGul 40. Nie chował Pan Zbawiciel nász żadnego zauszniczká/ y żadnego pochlebce ná dworze swoim. StarKaz 266. Czemuż tedy [...] tylko to powiedzieli co dobrego było/ y bez urázy honoru Boskiego? Czyli to podobno byli pochlebcámi u Pana swoiego. StarKaz 266. Parasytus Pasorzit, pochliebcza. SłowPolŁac 99. Pochlebcą/ Pásorzyt/ (fr. Escomifleur). PolPar 155. Do Osmana wracaiąc dosyc ten miał buty Z natury: ale kiedy przystąpieła ku ty Opinia: ktorą w nim zaufani Pochlebce Budzili: iusz nie ziemię, samo Niebo depce Swiezo przeszłe zwycięztwa: oddane pod Buszą Włochy: [fantazyą puszą]. PotWoj 14. Mierział cię Dwor na ten czas y niebez przyczyny Pełen Włoskiey, Hiszpanskiey Niemiecki Faryny Zazdrosci, Ambitij: a za rządem Czepcow Nayobfitsze iest zniwo plotkow y Pochlebcow. PotWoj k. XVII. Wolał się zaraz explicare in primordiis panowania swego, że mu nie trzeba parare necessitudines, że nie chce być nikomu ni za co obligates, żeby wszytkim podchlebcom i zausznikom dał po uchu, ale kto czego godzien, kto się zasłuży ojczyźnie, ten się niechaj spodziewa. PotWoj1924 366. Nie przeto bujasz, ale z pomienionym ptakiem, I pogodę i plutę umysłem jednakim, Smutki jako naszego życia importuny, Pociechy za pochlebce przyjmujesz fortuny. PotFraszBrück II 446. Pochlebcá ten nie dármo mi daje łágodne Słowá;/ á coż po tákiem Pochlebstwie? ErnHand 488. Dzieło, y Akt záczęty, kończy státecznie Pochlebcę y Sussuronow, iák złego nie rad widzi Duchá. AndPiekBoh 56. Taki też bánkiet należy Pochlebcom, ktorych słowa wyniosłe są nákształt Cyprysu, ktory żadnego nie przynosi owocu. AndPiekBoh 105. Nie bardzo z razu na wprowadzenie owych saskich wójsk amarykowały województwa, słysząc o wojskach tureckich na poganiczu od Wołoch stojących, rozumiejąc, że ową zasłoną nowéj pozbędą wojny, a ile gdy różni podchlebcy dworscy, zatłumiając errory królewskie, reprezentowali wielkie pericula od Turków i szeroko to przez subordynowane osoby po województwach wywodzili. OtwFDziejeCzech 207. PAPELARD [...] (Mot bas et populaire)(Flatter, qui amadué) Palpator. PODCHLEBCA słowo F[r]ancuskie podłe. DanKolaDyk II, 327. Niżej wspomnianym w przeszłym punkcie bywają podobni podchlibce lub potakiwacze, którzy częstokroć podchlebianiem młodemu panu potakiwać zwykli. RadziwHDiar 195.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Pochlebcá wszystko chwali. Pochlebcá z stráwy służy. KnAd 861. ● Pochlebstwo szkodliwe/ tákżé i pochlebcá. KnAd 863. ● Pochlebcá nie możé być dobrem przyiaciélem. KnAd 958.