Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Rekcja: kogo co

Chrystusá Páná nie zá 30. talerow iáko Iudasz/ ále tániey przedał/ zá Bárábbaszá/ zá dyabłá záfrymárczył/ Páná żywotá [...] vpoliczkował/ plwocinámi zesromocił/ nogámi podeptał/ y okrutnie zámordował. BirkNiedz 55. Dépcę po czym/ propriè et tr. Calco aliquid pede: calco aliquem [...] Calco terram [...] Prosubigo [...] Prosubigit aper terram, P. v. Podeptáć. Kn 119. Słápię/ Pede premo aliquem, vel aliquid [...] v. Podéptáć/ Depcę 1. Kn 1014. Po Zmiiey y po Bázyliszku chodzić będziecie/ podepcecie Lwá y Smoká zdrowo. KalCuda 220. A potym przyszedszy kto z miotłą páięczynę otrze/ y páiąka sámego nogámi podepce. StarKaz II, 403. [...] alisci one strzały na samego się obracaią potkowy samegoz podepcą [...]. HerbOr 232. Podepczę Conculco. SłowPolŁac 54. Podeptać, mit füssen treten. BierSłowa 142. Podeptać, F. podepcę. eig. u. fig. mit Füssen treten. prop et fig. fouler aux piez; mettre sous les piez. § podeptać z nieobaczka, wzgardy, ze szkodą. T III 1439. Robak chytry zwiodł mężátkę/ Zá tę winę sam wpadł w klatkę. Bo mu głowę podeptałá/ Ktora od wieku przyść miáłá Białagłowá. A2.

◼ Przenośnie: ◼ [...] Bog zniosł Sułtaná ktory iako Nábuchodonozor nowy/ chciał był w Kościele Kátholickim z swoimi Máhometany/ iáko ná niebie wysokim vsieść y podeptáć gwiazdy niebieskie krzestem swoim/ nogámi Pogáńskimi swoimi. BirkOboz 58. ◼ Gmin iednák on niezmierney/ ná práwá/ ná Bogi Máłopomny/ podepce święte one progi: Tám ználazszy Cesarza ná ubogim mule/ Ku wieżastey prowádzą hurmem Iedykule. TwarSLeg 29. ◼ [...] śmierci żądło podeptawszy Triumphator powstał/ y wszedł w niebieskie kráiny. KalCuda 85.

2. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Rekcja: kogo co

Rzym Chrześciáński/ opinie łbow Filozowskich podeptał. WargRzym 102. Prágnąłęś niebá y roskoszy niebieskich/ podeptałeś ziemię/ y ziemskie dobre mienia [...]. BirkSkar 29. Grzech iest obłok czarny/ ciemny/ ktory świátłość wiáry ćmi [...] rozpędzi te obłoki iásny on obłok/ ná ktorym vsiędzie Chrystus IESVS, y podepce wzystkie grzeszniki. BirkNiedz 59. [...] zwyciężył [Pan] naprzod nieprzyiácioły násze [...] á potym tobie roskazał/ ábyś ie starł y podeptał. BirkNiedz 127. [...] te świetne świátá tego czácká/ pogárdą pokrusz/ podepc. BirkNiedz 128. Lżę kogo rzéczą/ vczynkiem. Déspékt komu wyrządzám. Háńbię/ Sromocę. Facio alicui contumeliam [...] Infero alicui ignominiam [...] Infero alicui probrum. Infligo alicui turpitudinem. Inuro alicui notam, ignominiam. Imprimo alicui dedecus [...] Inuro alicui maculam [...] Conculco, protero pedibus. vide in Podéptáć [...]. Kn 377. Podéptác co zé wzgárdy/ z-szkodą/ z-niéobáczká. Calcare honores [...] Conculcare aliquem pedibus [...] Proterere & conculcare aliquem [...] Ego hîc te quasi sus catulos pedibus proteram [...] Protritum frumentum [...]. Kn 736. Podeptáć/ z błotem zmięszáć/ zélżyć kogo. KnAd 875. [...] ci [pustelnicy] iáko się sequestrowáli od świátá/ ták przyszli do tego/ że świátá godne rzeczy podeptawszy/ nád świeckie odpráwowáli/ y teraz odpráwuią. KalCuda 79-80. [...] w swiętych zapáchách gdy zákochamy się pewnie Assyryiskich/ Sábeyskich/ y Arábskich woni wdzięczność podepcemy/ rumienidłá y piżmá wywołámy [...]. KalCuda 126. [...] wieniec zwycięstwá nád nieprzyiáznym wrogiem otrzymał [...] y hárdego náiezdniká podeptał siły. KalCuda 258. Dusze násze [...] Nábuchodonozor/ to iest siedzący w ciemności podeptał ie/ grzechow táránámi/ czy báránámi/ bo arietes zwano [...]. KalCuda 269. [...] fortunę ná głowę starszy/ śmierć podeptawszy/ wieczną cnot swych mirthową osiągnął koronę. WojszOr 99. Co Fulgentius święty vważywszy/ pisze do iednego przyiacielá swego ná imię Engypiusá/ chwaląc mu to że pustelnikiem zostawszy/ podeptał świát y roskoszy iego/ większy w tey mierze tryumph vczyniwszy nieprzyiacielá swoiego/ depce go po głowie iego ná tryumphie. StarKaz II, 456. Tak potrzeba poniżyć/ y podeptać nie iednego/ y wniwecz obrocic. BanHist 23. Podeptawszy przysięgę y złote litery skasowawszy imprezą, wsciekłemi Chymery Wewnątrz niezmiernie tleią zawiązawszy oczy Niewstydem gmin Krzyzakow oslep się potoczy [..]. DrobOpow 77. [...] godności/ ktore obrawszy obelgi podeptáł/ zá frászkę [...] uznáwał [...]. BujnDroga 328. [...] podepcę wyniosłość mocarzow mizernych [...]. DamKuligKról 66. [...] doday mu ták wiele Siły, áby pod nogi swe nieprzyiaciele Podrzucił, y podeptał [...]. DamKuligKról 290. Wiarę podeptać? rozum w kąt zarzucić? DrużZbiór 407.

PODEPTANY
im. przym. bier.

Formy: odmiana złożona lp M. m podeptany; ż podeptana; n podeptane; D. n podeptanego; Ms. ż podeptanej; lm M. nmos podeptane; D. podeptanych; ~ odmiana niezłożona lp M. n podeptano

Znaczenia:

1. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiZłamáne drzewá trzeszczą: Tu koń zdycha/ Tu drugi bieży samopás: Tu zbity Rycerz od koni podeptány wzdycha: Ten ręki niema/ ten wpoły przebity. TasKochGoff 191. Kto zgádnie? iáko wielka liczbá byłá Zábitych/ álbo koniem podeptánych. Kto ich imioná własne może wiedzieć? TasKochGoff 537. Ná tey pálmie krzyżowey wisiáłá tá náturá ludzka sczerniáła/ od vrągánia/ krwi [...] iáko kruk iáki [...] gáłązká iednák byłá pálmowa w owoc czarny záwiązána [...] niepodeptána byłá ná tey pálmie/ ále wyniesiona iest ná tym śmiertelnym cyprysie [...]. BirkNiedz 19-20. [...] gdy siał/ iedno [nasienie] upádło podle drogi/ y podeptano iest; á ptácy powietrzni pozobáli ie. BirkNiedz 173. Podéptác co zé wzgárdy/ z-szkodą/ z-niéobáczká. Calcare honores [...] Conculcare aliquem pedibus [...] Proterere & conculcare aliquem [...] Ego hîc te quasi sus catulos pedibus proteram [...] Protritum frumentum [...] Podéptáne/ pogniécione/ stárte [...] Pessum do, pessum premo [...] Proculco: proculcat aper segetes crescentes [...] Proculcantur à pecudibus legumina [...] Obtero, obtriuit eques pabula [...] Elido herbas [...] Opprimo pede aliquid [...] Attero [...]. Kn 736. Pierwey krew iednak (cięszkim mym westchnieniem Wskrzesiwszy w sercu ogięn y z płomieniem) Nim z swiata znidę, nim pozbędę dusze Na zmarzłym sniegu rozgrzawszy osuszę Aby slad iego niewinnie polany Od nog zmazanych nie był podeptány. OblJasGór 68v. Lew v mnie podeptány będzie nogą srogi, Y smoká okrutnego podbiią pod nogi. DamKuligKról 279. [...] Wiśniá podeptána [...]. ErnHand 555. Podeptany. eig. u. fig. niedergetreten, zertreten. prop. et fig. soulé aux piez. § podeptane zboze, prawa. T III 1439. Iesli szkoda będzie wielka zboza podeptanego ma tęn czyie konie zapłacić. 126.

2. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiOpinie Philozophow tám miáły być podeptáne. BirkNiedz 148. Idz a moię nadzieię wypełni spotkane [Ropuchy] od cerbera dziwne podeptane Peccatu[m]. KodKon 141. Nie słycháć było o przyciśnionym Szláchcicu, o z ruinowánym Senatorze, o niesprawiedliwych Decretách, y niewinności mimo słuszność, krzywowykrętnym Sądem podeptáney. LubJMan 3. Obrazy Swiętych Bozych [...] Podeptane zhanbione, a turybularze srebrne, Puszki, Kielichy, nasprosne puharze Ewnuchu się przydały [...]. DrobOpow 46. [...] gdzie prawe przysięgi podeptane, odpiąwszy gdy wolne popręgi Chcą nas miec niewolniki [...]. DrobOpow 159. [...] podeptane prawa [...]. ChrośKon 6. Tak go [Cezara] zniszczyły podeptane Prawá, Iż krwią w Senácie życie swe ukraca [...]. DrużZbiór 368.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]