Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »dwa razy więcej«: Ktory naprzod szołtys i z bejzecerami powinni być sztrafowani podwojnie, co jeden gospodarz dać powinien, a rola i budynki wszytkie na miasto spada. OrdPoznKutrz 264. Szylwachy wystawione we dnie o 300. krokow od Kwater, na gorach, drzewie y wieżach, z ktorych widzieć wszystkę wkoło rowninę, w nocy zaś, wyiąwszy gośćiniec prosty, blisko drog w poprzeg idących, żeby tym bespiecznieysze były: ażeby śię znowu przy wołaniu wer da? tym lepiey słyszeć mogły, bywaią podwoynie postawione y w pobliżu iedne drugich. KhevBrodArsMil 48. Piłkowané (ferratum), kiedy brzegi má ostro ząbkowané, a ząbki té są ku końcowi liściá obróconé. Táb. III. Fig. 27. Jeżeli té ząbki dzielą się na inszé ieszcze drobnieyszé ząbki; zowie się podwóynie, potróynie, piłkowané liścié (duplicato, triplicato, ferratum), np. u wiązu. Táb. III. Fig. 28. iest podwóynie piłkowané. KlukCzenBot 57. Prawa kraiowe rozumiały zawsze Zydów być narodem obcym i oddzielnym. - Patrzano na ich, iak na docześnie u nas błąkaiących się tylko. - Zostali oni usunięci od tytułu obywatelstwa. Włożono na nich podatki szczególnieysze. Dano im tytuł nieznaiomy wolnym narodom. - Kazano podwóynie opłacać się w sądach. ZydŻydzi 9. Lecz ile czuli stronnicy moskiewscy potrzebę odparcia zasad rządowych, bądź by przymierzu z królem pruskim, bądź by rządowi niemałą przynieść zawadę; tyle seym i cała publiczność przeświadczonemi były, o podwoynie naglącey konieczności nayprędszego ich przyięcia. KołłątajUstan 98. Sposob robienia materaców, które się siadaniem nie wytłaczaią. Dla sprawienia tego skutku, zamiast robienia materaców tak, iak ich zwyczaynie robią, trzeba ie robić podwoynie: to iest dać długość, drugi raz taką, iak zwyczayna; potym zrównać obydwa brzego tak, żeby płótna razem zszyte były y wełna, aby była ułożona y przeszyta, iak w inszych bez żadney odmiany: to iest trzeba robić takowe materace sposobem rękawków, który zawsze toczyć y obracać się może, zawsze będąc podwoynie złożony, y tym sposobem na łóżku leżeć będzie, zastępuiąc dwa materace, ieden na drugim; nie trzeba, ani więcey płótna, ani więcey wełny na ten podwoyny materac, iak na dwa osobne. AlletzAlb 138. Oprocz tego mury z łamanych kamieni długiemi żelaznemi spaiane bywaią klamrami, ktore na wszystkich 4 stronach, w rzeczonych murach podwoynie na siebie wkładane, y mocnemi krzyżowemi zaporkami z czworograniastego żelaza opatrzone bywaią. JarsSpos 64.

2. »dwa razy«: Ztąd iest: że niektory wraz się rodźi iáko człowiek, y woł; niektory podwoynie, iáko ptak, y większa część ryb; á niektory potroynie, iáko wieloráki rodzay źwierząt; iáko pszczoły, y motyle; Kurczę záś dwá rázy się rodźi, raz iáycem, drugi raz kurczęciem etc. ScotSekr 423. Niewinne Ofiary staneły a mieysca srogim wytkniętego wyrokom, ieden z wykonywaczow iuż podniosł rękę na zabicie niemowlęcia, gdy w niesła proźby Matka o pierwszą śmierć, aby niegineła podwoynie. CerOkol 56.

3. »na dwa sposoby«: Wstrzymuie się albo przynaymniey zpóźnia przez to kwiat i wyczerpanie soków płodnych. Wszakże wiemy, że to iest naywyższym stopniem wyniszczenia wewnętrznego w roślinach i tak tém postępowaniem podwóynie przykłądamy się do przedłużenia życia, uprzedzaiąc wyczerpanie sił żywotnych i musząc ie do działania trybem odwrotnym i służenia za śrzodek zachowania. HufBaudSztuka 76.