Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »w dwa razy większej ilości«: Ktory naprzod szołtys i z bejzecerami powinni być sztrafowani podwojnie, co jeden gospodarz dać powinien, a rola i budynki wszytkie na miasto spada. OrdPoznKutrz 264. Szylwachy wystawione we dnie o 300. krokow od Kwater, na gorach, drzewie y wieżach, z ktorych widzieć wszystkę wkoło rowninę, w nocy zaś, wyiąwszy gośćiniec prosty, blisko drog w poprzeg idących, żeby tym bespiecznieysze były: ażeby śię znowu przy wołaniu wer da? tym lepiey słyszeć mogły, bywaią podwoynie postawione y w pobliżu iedne drugich. KhevBrodArsMil 48. Piłkowané (ferratum), kiedy brzegi má ostro ząbkowané, a ząbki té są ku końcowi liściá obróconé. Táb. III. Fig. 27. Jeżeli té ząbki dzielą się na inszé ieszcze drobnieyszé ząbki; zowie się podwóynie, potróynie, piłkowané liścié (duplicato, triplicato, ferratum), np. u wiązu. Táb. III. Fig. 28. iest podwóynie piłkowané. KlukCzenBot 57. Prawa kraiowe rozumiały zawsze Zydów być narodem obcym i oddzielnym. - Patrzano na ich, iak na docześnie u nas błąkaiących się tylko. - Zostali oni usunięci od tytułu obywatelstwa. Włożono na nich podatki szczególnieysze. Dano im tytuł nieznaiomy wolnym narodom. - Kazano podwóynie opłacać się w sądach. ZydŻydzi 9. Lecz ile czuli stronnicy moskiewscy potrzebę odparcia zasad rządowych, bądź by przymierzu z królem pruskim, bądź by rządowi niemałą przynieść zawadę; tyle seym i cała publiczność przeświadczonemi były, o podwoynie naglącey konieczności nayprędszego ich przyięcia. KołłątajUstan 98. Oprocz tego mury z łamanych kamieni długiemi żelaznemi spaiane bywaią klamrami, ktore na wszystkich 4 stronach, w rzeczonych murach podwoynie na siebie wkładane, y mocnemi krzyżowemi zaporkami z czworograniastego żelaza opatrzone bywaią. JarsSpos 64.

a) »z użyciem dwa razy większej ilości czegoś«: Sposob robienia materaców, które się siadaniem nie wytłaczaią. Dla sprawienia tego skutku, zamiast robienia materaców tak, iak ich zwyczaynie robią, trzeba ie robić podwoynie: to iest dać długość, drugi raz taką, iak zwyczayna; potym zrównać obydwa brzegi tak, żeby płótna razem zszyte były y wełna, aby była ułożona y przeszyta, iak w inszych bez żadney odmiany: to iest trzeba robić takowe materace sposobem rękawków, który zawsze toczyć y obracać się może, zawsze będąc podwoynie złożony, y tym sposobem na łóżku leżeć będzie, zastępuiąc dwa materace, ieden na drugim; nie trzeba, ani więcey płótna, ani więcey wełny na ten podwoyny materac, iak na dwa osobne. AlletzAlb 138.

2. »dwa razy«: Ztąd iest: że niektory wraz się rodźi iáko człowiek, y woł; niektory podwoynie, iáko ptak, y większa część ryb; á niektory potroynie, iáko wieloráki rodzay źwierząt; iáko pszczoły, y motyle; Kurczę záś dwá rázy się rodźi, raz iáycem, drugi raz kurczęciem etc. ScotSekr 423. Niewinne Ofiary staneły a mieysca srogim wytkniętego wyrokom, ieden z wykonywaczow iuż podniosł rękę na zabicie niemowlęcia, gdy w niesła proźby Matka o pierwszą śmierć, aby niegineła podwoynie. CerOkol 56.

3. »na dwa sposoby«: Wstrzymuie się albo przynaymniey zpóźnia przez to kwiat i wyczerpanie soków płodnych. Wszakże wiemy, że to iest naywyższym stopniem wyniszczenia wewnętrznego w roślinach i tak tém postępowaniem podwóynie przykłądamy się do przedłużenia życia, uprzedzaiąc wyczerpanie sił żywotnych i musząc ie do działania trybem odwrotnym i służenia za śrzodek zachowania. HufBaudSztuka 76.