W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 16.02.2025
POPIĘTNY licz.
Warianty fonetyczne: POPIĘTNY, POPIĄTNY
Słowniki:
SXVI (popiętny), Kn (popiętny), T (popiętny), L (popiętny; bez cyt.), SWil (popiętny), SW (popiętny, popiątny) notują
SStp, SJP nie notują
Formy: lp lp M. m popiętny; ż popiętna; ~ lm lm M. popiętne ‖ popiątne; D. popiętnych
Znaczenia:
1. »składający się z pięciu elementów«: Popiętny/ Quinarius (nummus) […] Quinaria fistula […] Quintarius […] Quinticeps velquinticepsos collis […]. Kn 775. DE CINQ, ou du nombre de cinq. Quinarius, a, um […] PIĄTY popiętny. DanKolaDyk I, 309. Popiętny. aus fünf bestehend. de cinq piéces. [...] popiętna liczba. fünf, fünf Stück. cinq, cinq piéces T III 1522.
2. »o pojazdach: zaprzężony w pięć koni«: Za konmi ieznemi szły wozy porządkiem podwoyne […] JEoMci Pana Kamienieckiego napierwey potem wozy Sług JEoMci Pana Woiewodzicowych potroyne, poczworne, po piętne, po szosne. PiasRel 17. Na ostatku wozy Jch Mci Panow Posłow, tudziesz Dworzanskie poszostne wprzod po piątne et per consequens, skarbne potem rydwany, kuchenne, piwniczne szły porządkiem PiasRel 27.
3. »pięć razy większy«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: popiętny grosz (sz. zm.) »moneta o wartości pięciu groszy«: Vstáwiamy/ áby przerzeczona Menicá drobna nieważna/ iako Sląska/ Brándeburska/ Sáska y insza wszeláka/ okrom szelągow Węgierskich/ y po piętnych groszow/ ktore do tego czásu biorą/ więcey do Korony wnoszona nie byłá/ áni brána/ pod vtráceniem iey do skárbu nászego. GostSpos 52. Pięták/ grosz popiętny. Quinarius nummus […] paulò aliter haec accepit, sed nummus etiam sestertium significat, vt suprà dictum est […]. Półurćie stáre: teraz więcey waży/ v. Vrt. Kn 695. pięták grosz popiętny. Quinarius nummus […] SzyrDict 294. Popiętny. [...] § grosz popiętny. T III 1522.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: RB