ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 24.03.2023
POWSZECHNY, POWSZECHNI przym.
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy: lp M. m powszechny; ż powszechnia
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiDruga powszechnia przestroga niech będzie, ze złego powietrza, ná dobre vbiegáć. PetrSInst A4. ...máiąc to przed oczymá/ co powszechny Sobor Niceński pierwszy w Symbole swoim mowi. SmotApol 97.
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ akcyza powszechnia: Aby akcyza powszechnia a comestibilibus et utensilibus od tych rzeczy, które się u nas rodzą i tu consumuntur, pozwolona była. AktaKrak II/1 706.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ święty, powszechny i apostolski kościół: Y ieden święty powszechny y Apostolski Kościoł wyznawam/ wierzę; przy tym wyznániu vmieram/ gárdło kłádę. BirkRus 17. ▲ geografia powszechna: Znaydzie czytelnik też same maxymy umieszczone w Geografii powszechney przez Jmci Xiędza Wyrwicza wydaney, z krotkiemi bardzo pożytecznemi o handlu uwagami w osobnym rozdziale. MaleszZwiąz 93. W święta i Niédzielé, takowé czytáiąc Xiążki, w dni powszednie dlá nábycia wiadomości rzeczy, można czytáć nástępuiące. [...] Jéografiia powszechná przez Wyrwicza. ProkopSposób 128. ▲ krajopisarstwo powszechne: Te więc z Kraiopisarstwa iakoby że zrodła iakiego szacowne wypływaiące korzyści pochopem mi były, abym na widok publiczny wydał dzieło Kraiopisarstwo powszechne zawieraiące. SiekKraj 6.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
POWSZECHNA
w funkcji predykatywnej
Formy:
Znaczenia:
»dotyczy wszystkich osób, rzeczy, sytuacji itp.«: Lecz że to iest powszechna v nas incommodi Minoris metu, quaeque grauissima pati. Że y po szkodźie Polak postáremu głupi/ Iże muśiáłá by bydź zgoda ná to wszystkich Ktora z táką trudnośćią przychodźi/ dla tego Trzymáć się trzebá śrzodkow/ ktore stanąć mogą/ Y mogą practicari łacno; Táki ten iest Ktory tu podam/ radząc áby samże Herman Chleb/ y żywność opisał/ y samże naznaczył/ Iáko się może konny/ tákże też y pieszy Kontentowáć przy żołdźie. OpalKSat1650 157. W tych zaś swoich Filozoficznych księgach, słow nowych, y w Łacinie przedtym niesłychanych używa, twierdząc że to wszystkim innym powszechna iest Naukom y rzemiosłom, aby rzeczom, ktorymi się bawią, swoie dawały nazwiska. ChróśSFizyka 9.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK