Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »usuwanie zanieczyszczenia, zwykle przy użyciu wody, czasem z dodatkami rozpuszczającymi brud i z zastosowaniem środków mechanicznych, jak uderzanie, tarcie«: Kocieł z dynarem do prania chust. InwSienBęt 78. Piérzę chusty/ vel piorę/ propriè [...] Lauo lintea, veste lineas [...] práne chusty/ lota lintea [...] Elutrio lintea [...] Labandria [...] Brudne chusty/ do pránia. Kn 692. Potok/ náczynie do pránia chust. Labrum eluacrum [...] koryto [...] Potok [...]. Kn 795. Pránie [...] Lotura [...] v. Płókánie. Kn 816. Niedosuszony sprania recznik potrzasnanc gallasem tluczonym, a kto umywszy rence bendzie sie nim ucieral srodze go pobrudzy y sobie rece sczego smiech zwłaszcza na panny. GrodzMisc 121b. Pranie/ Lotura. Wełeimas. SzyrDict 343. Y dla tego chciał Pan Bog/ mowi Philo Zydowin/ y święty Izydor z nim/ żeby kápłan niemiał száty ná sobie iedwabney/ ktorą my Albą zowiemy/ ále tylko lniáną od wierzchu głowy áż do ziemie/ áby kápłan pamiętáł/ iż duszá y sumnienie iego ma bydź ták czyste/ iako iest białe płotno ono/ ktore im częściey do pránia poydzie tym bielsze będzie; á báwełnicá y kitayká nie ták/ ále coraz to żołcieysza będzie. StarKaz II, 341. Z Mákowin, z chmielin, popioły pálić, y one do ługuw, dla chust pránia záchowáć. HaurEk 96. Tákże płutno Azbestowe zásmolone prania niepotrzebuie, w samym ogniu białości nábywa. BystrzInfElem S4. LAVAGE, subst. m. (Action de laver.) le mesme que LAVEMENT. MYCIE Pranie. DanKolaDyk II, 191. LAVEMENT, subst. m. (L'action de laver.) Lavatio, onis, f. Var. MYCIE pranie pomywanie. DanKolaDyk II, 191. Pranie. das Waschen der Wäsche. le savon, blanchiment, le lavage; le maniére, l'action de laver le linge. T III 1607.

2.przen. »bicie kogo mocno, zadawanie ciosów, razów, spuszczanie komu lania«: CO TO IEST, że tá białagłowá nie zászłá Pánu nászemu w-oczy, ále mu tylko z-tyłu zábiegłá, accessit retro? Podobno przeto: myśliłá sobie: iák ia Pánu zábiegę w-oczy, to ná mnie wytrzyszczą oczy wszysczy [!] ludzie co zá Pánem poydą: i obaczywszy mie, iedni będą mowili: nie podobne rzeczy, musi tá białagłowá glinkę iadáć: drugi rzecze, o nie glinkę, ále krupy surowe, trzeci popráwił by: złeć to niewieścisko, i dla tego ią mąż pierze, á dla tego pránia názbyt też wybieláłá. MłodzKaz I, 18.