Słownik XVII wieku

Słowniki:
SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1601-1738

Formy: lp M. m przyciężki; ż przyciężka; B. m nżyw przyciężki; ż przyciężką; lm M. mos przyciężcy; nmos przyciężkie

Znaczenia:

1. »dość dużo ważący«: [...] Koni samego podwodnych pod Czołdarami bogatemi iednakowemy ktorych było dwadziescia cztyry nie wielkie ale które naypięknieysze były te bezogonow a drugie przycięszkie. SobTDzien 8v. Trudnośc iest w sposobie przystosowania zawoiów, aby nie były przyciężkie; przeto w takowych łączęniach, wielkiey użyć należy ostrożności, aby zły skutek nie sprawić, który się postrzega na wielu głowicach teraźnieyszego wieku zrobionych, albowiem niektóre zawoie, zdaią się bydź zbyt wsunięte, inne zaś nadto wysunięte, i bez wszelkiego podobieństwa. VigPorząd 44.

◼ Przenośnie: ◼ [Wiatr] Daremnie przez zarośliny szumiał; daremnie kędziory o czoło y lice obiiał, przyciężki bowiem sen iego [Kaina] iuż był zawarł powieki. GesCarŚmierć 116.

2. »sprawiający dość dużo trudności, przykrości«: Hiberna następuiąca y ta iako dla nas do wypłacenia przycięszka przymusza, abysmy nie poprzestali suplikować do Iasnie Wielmoznych W. M. Panow Dobrodzieiow, abysmy od niey uwolnieni byli, a nie tylko od teraznieyszey, ale tez y zadłuzoney przeszłoroczniey, ktore, gdyby nam przyszło wypłacac ostatnim inwentarzem, fantowac bym się musieli y on przedawac. SupGniezUl 766. Prawda, że XX. Schol: Piarum za przyćiężki y śćieśniaiący Jch Iura mieli ten Dekret Rzymski, ktory na nich Jchmć Xięża Jezuići całemi śiłami wymogli [...]. KonSSkrypt 6. Pomysliłbym y o innych, ktorych teraz wspominać nieśmiem, co to Prawem, albo Lewem są przyciężcy, a cudzem dobrem iak rybki wodą żyią, wszytko bym to ia wygnał z Państwa. DembowAProb 14. Parlámentu Páryskiego, w ktorym iest ośmdźieśiąt mężow od Krolá deputowánych, osobliwsza iest powagá, czásem y sámym Krolom przyćięszká. DrewsBrzozDystr 165. Konny Zołnierz w Polszcze záwsze bywáł currens ad victoriã, lecz skarbowi Publicznemu, ile tyle woynámi exhausto przycięszki [...]. ChmielAteny II 711. [...] y tak ty swoim tym omylnym zdaniem sądźisz go bydź iuż iuż przygnębionym? nie uważaiąc tego że daleko w lepszey od ciebie zostaię [!] exercitacyi, y ieżeli w iego spustoszone wkroczysz Państwo wszelką żywność y należyte z sobą musisz przynieść pożywienie, ktorą rzecz za przyciężką sądze [...]. WojakDysk 43. Ta tylko dla niey iest przycięszka męka, Gdy pod naycięszszym nieszczęściem niestęka, I miłey głowy, na którą złe goni Sama nie broni. FilipLeo 43. Teuta poddała się pod obowiązkami, ktoreby sam Senat Rzymski przepisał. Te przyciężkie były. MacquerAlberDzieje 395.