Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »dość niski«: Naprzod záprowádźi ćię do Páłácu ná gorę/ ktory iest w quádrat budowány/ wszedszy w pierszy pokoy/ prosto záraz cztyry insze obaczysz pokoie/ corresponduiące sobie wszytkie Quádratem/ tám obaczysz ieszcze 16. pokoiow/ między ktoremi/ wiednym/ dwoie łoż stoi/ Xiążęćiá y Xiężny/ zdádzą się bydź między inszemi łożámi naypodleysze/ á to względem tego że są przyniższe. DelicWłos 61. W środku wsi jednej studnia kęs przyniższa była, Tuż koryto, z ktorego podczas trzoda piła. TrembWierszeWir II 296. Postument ponieważ służy do utrzymania y wywyszszenia kolumny, więc ieżeli by iáka fabryka, przyniszszych potrzebowała kolumn, bez postumentu się obeyść może, ná samey swoiey bazie osadziwszy kolumnę. BystrzInfArch B3v.

2. »dość nisko położony«: Nikomu nie iest rzecz tayna, że im wyżey są polożone ktore grunta, tym mniey w sobie maią wilgoci, á to dla tego, że stoczystość daie wodom łatwość ściekania, lecz grunta niskie w nadgrodę tego przymiotu maią obfitość swych Krescencyi, wody albowiem zabieraią z sobą z gruntow wyższych naysubtelnieyszą, y naylekszą ziemię; oprocz tego, wody ktore wylewaią na pola leżące na przyniższych mieyscach, zostawuią na ich powierszchowności muł tłusty, ktory im nie mało pomaga do żyzności. RieuleGosp 103. Obserwowaliśmy iuż wyżey, że gliny czerwone są żyzne w zboża na przyniższych gruntach, dla tego; że te zatrzymywać zwykły subtelną y naywybornieyszą ziemię, ktorą im przynoszą wody z wyższych gruntow [...]. RieuleGosp 110. Każdy zaś doswiadczyć może, że gatunek tey ziemi rzadko się bardzo znayduie pod murawą na przyniższych polach, na ktorych się prawie zawsze widzieć daie ta ziemia pulchna, o ktorey wyżey mowiłem, albo sama przez się albo przymieszaney czasem mniey maiąca gliny lub glinki. RieuleGosp 132. Powodzi na przyniższych gruntach mogą się ieszcze liczyć, między sposoby naturalne poprawy gruntow, bądz że deszcze na nie spadaią, bądz że z przywyższych gruntow spływaią wody. RieuleGosp 161. Dla tey także racyi doliny we wszystkich kraiach żyznieysze bywaią, á niżeli przywyższe grunta, wody albowiem deszczowe pomieszane z cząstkami ziemi, y z mydlastemi sokami tych gruntow, przez ktore płyneły, zabieraią zawsze z sobą ożywiaiącey ziemi cząstki, y zostawuią ie na przyniższych gruntach. RieuleGosp 162.