Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1625-1626

Formy: bezok. przynieść; ~ cz. prze. lp m 2. os. przyniosłeś; 3. os. przyniósł; ż 3. os. przyniosła; przyniesła; lm mos 1. os. przynieśliśmy; 3. os. przynieśli; ~ cz. przy. pr. lp 3. os. przyniesie; ~ nieos. cz. prze. przyniesiono

Znaczenia:

1. »niosąc dostarczyć komu co, doręczyć; przybyć z czym«:

Rekcja: komu co; kogo

Przyniesli mi wpodarunku łososia zywego wielkiego w wannie. PasPam 63v. Tych piniędzy ktores przyniosł nie liczył Podskarbi az poodiezdzie twoim. PasPam 64. Przyniosł chłop ryb wor az się pod nim zgiąn. PasPam 64v. Szablę mu chłopiec przyniosł. PasPam 88v. Przyniesiono ieść pięknie zkuchnie krolewskiey. PasPam 150v. Proszę IoMSCi Pana Podkanclerzego zeby kazał Xięgi przynieść. PasPam 184v. Herbowna twoia Nawa więcey meruit swiatu Nizeli owa ktora Iazonowi złote z kolchydy przyniosła Rono. PasPam 205. Wielgo Polacy iuz krzyczą vivat Rex Skoczy od nas kilku na kogo wołaią przyniesli nowinę że na Lotharynczyka. PasPam 232v.

◼ Przenośnie: ◼ Co nas przyniesie wał do Bulwarku to znowu nas impet wody odrzuci na morze. PasPam 67. ◼ To Luminare minus swą kolligacyią Nie mnieyszą Szczęśliwosci przyniesie porcyią. PasPam 271v. ◼ Iezeliś po moię głowę przyszedł podobnos y swoię przyniosł. PasPam 181v. ◼ Nie tylko piszesz na Ludzi zacnych Convitia ale tez y tego kleynotu ktory Fortuna Caeca do rąk WMM Pana przyniosła do kanonizowania takowych Paskwilow [używasz]. PasPam 193v.

2. »pociągnąć za sobą, spowodować co; narazić na co«:

Rekcja: komu co

Przyznam się ze by mi cięszką musiała przynieść konfuzyią na mnie prostaka włozona od Officera mego Prowincyia. PasPam 85v. Trzeci pozytek owa Celeritas experymentu przyniosła. Ze mieli wiadomość wodzowie że Dunkoronski [Dołgoruki] z wielką potęgą idzie napomoc. PasPam 99v. Ta okazya zadney WSCi nieprzyniesie ani szkody, ani nie sławy. PasPam 142. Ta Iego ochota wiele Chrzescianstwu uczyniła dobrego Osobliwie iednak te pozytki przyniesła ze kożdy z Paniąt z Panow Polskich sąm personaliter posedł Na Woynę. PasPam 261v. Sami iuz zdelikatnieli y ta Mollities prędką im tez podobno przyniesie zgubę. PasPam 261v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ strach komuś przynieść: Bolesław całą zimę w Kiiowie strawiwszy A potym się pod Przemysl obozem ruszywszy Strach Rusnakom przyniesie [...]. DrobOpow 138.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ gadać co ślina do gęby przyniesie »mówić dużo, bez zastanowienia, mówić głupstwa«: Począł o mnie gadac co slina do gęby przyniosła przy czem isz beł ieden s chłopiąt moich ozwał się, on do niego chcąc go bic asz go ie[go] towarzysze uchwycieli. Po wieczerzy Pan ow młody poszedł zawczasu spac. OssJŻyw 29. ◆ mówić co ślina do gęby przyniesie »mówić dużo, bez zastanowienia, mówić głupstwa«: [...] w laudach swoich nie to, co mens et ratio dictat mówią, czynią, piszą, ale co ślina do gęby przyniesie. DiarSejm 15.