Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »taki, w którego zrozumienie lub wykonanie trzeba włożyć dość dużo wysiłku; taki, który stwarza kłopoty; nieco trudny«: Bielidło także dobre i korzeń się zgodzi Fijołkowy, który nam Iliryka rodzi. Ten do tarcia przytrudny, aż do dnia czwartego Trzeć trzeba, póki zważysz ćwierć funta startego. GładBarwBad 57. Co dzień do podziemnego spuściwszy sie lochu Przy bankiecikach zawsze radzą o swym Włochu, Jakby go wynicować, oszustnąć jakoby — Oboje dziwne na to znajdują sposoby, Z ktorych i to niepodły kunszt od miłośnika, Kiedy dama — polskiego chcąc przejąć języka — Łamie swą delikacką i pieszczoną mowę Pragnąc wymawiać słowa przytrudne Lechowe. KorczWiz 73. Linii tych obserwacya iest wielka, y poczynaiącym brać wiadomość tey sciencyi trochę przytrudna, do tego też Polskich terminow w tym niedostatek, uczynił by ią cale zagmatwaną. JabłJAHer D4v. Znaiduią się insze sposoby ogrzewania pokoiow, to przez ścienne, to przez szafiaste, to dolne piece, lub ściennemi meatami prowadzeniem ciepła. Atoli ta kosztowna inwencya, y do konserwacyi codziennego używania iest przytrudna. BystrzInfArch E2v. Co się zaś tycze katoptryki? tey niektore łátwieysze rezolwuię kwestye, pominąwszy Teoryą, y suppozycye przytrudnych szpekulacyi, ktore bez figur trudne do poięcia y explikácyi. BystrzInfRóżn X4v. Drzewa te potrzebuią gruntu wapnistego, y mieysca w położeniu ciepłym; iakoż nie prędzey się ná wiosnę pękaią, áż się ziemia dobrze rozgrzeie, y mrozow obawiać się nie trzeba. Nie korzenią się bardzo, y dla tego trzeba ie od gwałtownych wiatrow zasłaniać. Rozmnożenie ich iest przytrudne [...]. ŁadSHist 108. Z pomienionych Autorow, każdy szczególnem sposobem, Stałopłynem, który z kredy robił, wodę napełniał; każdy z nich szczególney na ten koniec używał machiny, nie myślę wszystkich opisywać, dwie iednak wyłożę, bo pierwsza z nich iest bardzo prosta, i każdy ią mieć może; druga dowcipna, wygodna, lecz do zrobienia przytrudna, a zatem kosztowna. OsińGat 69. Wyrazy przytrudné do wymáwianiá z przyczyny wielości Spółgłosek nástępuiące są. Brnie, brzmi, brwi. [...]. ProkopSposób 81.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ przytrudna rzecz (sz. zm.): [...] ten mowię Sakrament tyle wyciągaiący Xięży, Synod Zamoyski nie skasował; tylko widząc, że sprowadzenie tyle Kapłanow dla ubogich ludzi z mieysc odległych, ile na partykularzach, iest rzecz przytrudna, y tym samym odrażaiąca Prawowiernych do przyimowania tego Sakramentu, tedy y iednemu Kapłanowi pozwolił go administrować, iak w Łacińskim teraz práktykuie się Kościele. ChmielAteny IV 79. Troche przytrudna rzecz wyrazić to słowy, i do poięcia nie iest tak snadna; ale dalszym dyskursem lepiey się obiaśni, byleś w tak trudney materyi nie tęsknił. KryszStat 82.

2. »taki, w którym przeważają kłopoty i przykrości«: Záczym rzecze Pan z Tronu: nie nászá to rádá, Ale snác Boża wola, na cię honor zkłádá Poselstwá, iák Oyczyźnie, ták nam Senátorze Wiernie záwsze życzliwy; niemasz wtym honorze, Lub przycięzszym, coby nád siły twoie było, I dźielność, gdy ták sámo niebo osądźiło, Przeto prosim, áżebyś, lub w przytrudnym czásie Dla nas, y dla Oyczyzny, wźiął tę spartę ná się. GośPos 30.

3. »niechętny do zrobienia czegoś; niechętny komuś«: Starostwo bierzwiańskie podpisał król jm. za instancyją jm. ks. sekretarza kor. jmp. chorążemu kijowskiemu, bratu jego, którą wprzód wnosił za jmp. Ogińskim, ale gdy widział pana trochę przytrudnego, że jemu ani w.ks.m. dobrodziejowi, ani księżęciu jm. kanclerzowi, o które serio instabat, nie podpisze, udał się do królowej jm. SarPam 133. Nie bywa jeszcze na pokojach, bo królowej jm. nie przeprosił, która się jeszcze zda być przytrudna. SarPam 140. Chrystophorus Acosta Indyi Wschodniey Lustrator, w Mieście Kochin, w Krolestwie Malabar, widział iáko Gubernator Miasta, Słoniowi Nawę od lądu kazał odepchnąć na wodę. Słoń ufatygowany będąc rożnemi posługami, zrazu był przytrudny, y nie ochoczy potym słowy Gubernatora ugłaskany, aby te Luzytańskiemu Krolowi uczynił przysługę, wyrzekłszy te słowa Ięzykiem Malabarskim: Hoo, Hoo, toiest Volo, Volo, uczynił z ochotą co kazano. ChmielAteny1755 I 586 <585>. Mimo iednak tego ostrzeżenia Korona Polska przytrudną w przyznaniu tego tytułu przez kilkadziesiąt lat pokazywała się: naostatek przecięż na Seymie Convocationis 1764. tytuł Krola Pruskiego solenną Konstytucyą z warunkiem Paktow Welawskich przyznała. SzybAtlas 109.

PRZYTRUDNA
w funkcji predykatywnej

Formy: ? przytrudna

Znaczenia:

»jest nieco trudne«:

Rekcja: komu ‖ bezok.

Przytrudniejsza, co powiem, lecz snadniej dostanie, Kto zachce, rogu mówię, który żywe lanie Zrzucają ze łba młodo, skacząc po murawie Wówczas, gdy Wenus serca im zagrzewa prawie. GładBarwBad 57. [...] Małżonká frásowliwego weselić wielce przytrudna. WojszOr 356 [355]. Nayłatwieysza ci będźie wynaleść ablegata, co przyiaciela bardzo przytrudna. WojakDysk 21. Ta twoia propozycya nad inne do większego mi przyszła gustu, y upodobania, bo tym sposobem nieprzyiacielowi bliszszy wstręt uczynisz, lubo też y bliżey przystąpisz ale też y od nieprzyiaciela tego ci się dostanie szczęścia należytemu y dobremu żołnierzowi zarowno kazdey dobywać fortecy, co zaś nieumieiętnemu przytrudna, to zważam ze ci się na nic przyda y na rowninie fortyfikacya, gdyż nieprzyiaciel y przez gory dla siebie wyszukuie przystępy, naypierwey wybadywać się potrzeba ktorędy nieprzyiaciel swoy marsz obracać będźie, á nie o roztrząsaniu fortecy, nie ty ale nieprzyiaciel w potrzebie pozostanie sędźią [...]. WojakDysk 85. Wymiarkować proporcyą roczney potrzeby na osobę, przytrudna iest. KlukRośl 156<256>.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]