Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: PRZYWIĘKSZY, PRZYWIĘTSZY

Słowniki:
L (przywiększy, przywiętszy; bez cyt.) notują
SStp, SXVI, Kn, T, SWil, SW, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: lp M. m przywiększy; ż przywiększa; D. m przywiększego; ż przywiększej; B. ż przywiększą; N. m przywiększym // przywiętszym; ż przywiększą; lm M. nmos przywiększe; D. przywiększych; B. nmos przywiększe; Ms. przywiększych

Znaczenia:

»dość duży«: Tákże przywiętszym y częstszym trunkiem vżywány/ mocz krwáwy wywodzi [przewiercień]. SyrZiel 1273. Lepiey tedy przywiększy Tábor prowádźić z żywnośćią/ zwolna postępuiąc/ niż prędko spiesząc się/ prędzey zniszczym powroćić/ álbo przez ogłodzenie zwoiowánym zostáć/ w ciásne zwłaszczá y głodne zászedszy kráie. FredKon 16. Czemu u niektorych ryb w głowach znáyduią się kámienie? Nayduią się u tych ktore máią przywiększe głowy, bo tám więcey zimna ktore humor álbo insza mátęrią w kámień obraca. TylkRoz 173. Kto głowy przywiększey, iż dowcipny, ále ospáły, lubo długowieczny. BystrzInfAstrol 15-16 nlb. Bo ieżeli swieca iarzęca kilka funtowa, álbo przywiększa lampa, nieiaki czas przyswieca: dopieroż komety czyli nowe gwiazdy, z daleko doskonalszey materyi wyperfekcyonowane. BystrzInfAstron N3v. Wyrob ucinek obłąku szerokiego według wysokości zwierciadeł, ktoryby przywiększego doskonałego cyrkułu był arkus. BystrzInfRóżn Y3v. Rurówków jest in nro trzy, dwie przywiększe, a jedna mniejsza. InwCzłuchPolPom VI 103. Przywiększe tedy Dzwony od Kampanii nazywamy Campana; pomnieysze od Miasteczka Noli Nola. IwanZeb 84. Długość wyrazow przez słowa, liczb przenoszących tysiąc, daie czuć potrzebę użycia znakow bardziey niż słowa skroconych, dla oznaczenia liczb zwłaszcza przywiększych. HuillGawArytm 13. Ztąd tłumaczy się zeszpecenie twarzy, ktore tak ustawionemi zwierciadłami pokazać się może, pod kątem przywiększym prostym, twarz wydaie się o iednym oku, pod mnieyszym nieco, o trzech oczach, dwoiakim nosie twarz się pokaże [...]. LisikFizyka 361. Nowsi Newtonianie przyznaią że ciała twarde są te, ktorych cząstki sciśley są z sobą spoione, y niemogą bydź ucisnione, chyba przywiększą siłą, w tłumaczeniu iednak zkąd to pochodzi od dawnieyszych się rożnią y mowią, że cząstki takowych ciał w tych spoienia granicach są postawione, w ktorych kręta sił po wielkim kątem przecina oś [...]. LisikFizyka 410. Wspomnione rudy nie idą ciągło, lecz prędko giną. Z nich niektore są w sztukach przywiększych, inne tak drobne iak Tatarka. CourtBuchuOsińNauka 6. Jeżeli zamiast pęchérzá miedzianą kulę przywiększą, wewnątrz wydrożoną, do któréy rurka cienká iest przyprawioná, położymy na żarze; iaśnie postrzeżémy, iak powietrzé ogniém rozrzedzoné w kuli przez rurkę szumiąc uciekać będzie. HubeKocWstęp 175. Gdy wywrácámy przywiększé naczyniá, iaką cieczą napełnioné, trzeba użyć ostrożności, aby się powietrzé z boków do nich nie kradło: gdyż ieśli powietrzé wpadnie, i na wiérzch cieczy doydzie, ta zaráz się wyleie: czego przyczynę niżey dámy. HubeKocWstęp 191.