W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 10.12.2008
*RĘCZNY przym.
Słowniki:
SStp, L, SWil, SJP notują
SXVI (?), Kn (?), T (?), SW (?) nie notują
Formy: lp D. m ręcznej; B. ż ręczną
Znaczenia:
»obsługiwany rękami«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: armata ręczna: Armatę już swoję ręczną pooddawawszy [Polacy], tem snadniej jako bezbronnych zewłóczyli [napastnicy] ze wszystkiego. NiemPam 75. ▲ ręczna strzelba:
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ręczna broń (sz. zm.): Brazidas też Hetman Grecki/ będąc od nieprzyiácielá swoiego bronią ręczną przebity/ gdy go ułápił/ tąż bronią iego sam go przebił. StarKaz II, 521. Polak [...] to grotami to reczną bronią vgania się y sciera sczerze sturkami y statarami. HerbOr 539. Cisz Commiszarze Naszi postanowili aby Miesczanie Na szi [...] Posłuszenstwo Zamkowi we wszytkim oddawali [...] aby [...] kazdy Snich za naymnieyszym roskazaniem Vrodzonego Starosty Naszego [...] powinien był z Ruszniczą y bronią reczną przy Vrodzonym Staroscie Naszym albo iego Nasmiesniku [...] ruszyc sie. KomonDziej 114v. ▲ młynik ręczny »młyn, w którym do poruszania żaren wykorzystuje się pracę rąk«: KTorzy doświadczeli, iaka iest nie wygodá, gdy się trafi oboz lokować dáleko od Młynow; ná takowe kosztu żałowáć nie będą, ktoreby ná woźie iednym osádzone, mąkę mleć mogły ná dwá kámienie, ták sposobnie, iáko wodne. Gdyż Zárná zwyczáyne, álbo Młyniki ręczne [...] wielce są niewygodne, nierychłe y słábe ná pośiłek, nie meląc słusznie, ále tylko przetracáiąc źiarno. SolArch 90. Drugie Zárna álbo Młynik iuż nie ręczny, ále nogowy w ktorym kámień ziwerzchni B, stoi ná wrzećionie żeláznym, przewinionym we dwoie ná ten kształt iáko Figurá pokázuie CDIpHL. y z nim kámień. SolArch 98. ▲ młyn ręczny (sz. zm.) »żarna, prosty mechanizm wyrabiania mąki napędzany rękami«: handmühle ręcźny młyn mola trusalitis KusWeg E4v. W Magazynie trzeba mieć rozmaite zboża, młyny ręczne, wietrzne, wodne y konne, suchary, sol, sadło [...]. KhevBrodArsMil 94. Młyny są wodne, są wietrzne, są końskie, bardzo iednak wygadzaią przy domu ręczne żarnami zwane, do ktorych dla własney wygody i pytelek przyprawić można. Wszakże ciężkości, roboty ulżyć można, przyprawiwszy koło, kolbę etc. lub inny wynalazek z przepisow Mechaniki. KlukRośl 274.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas