W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 12.07.2012
RADLIĆ czas. ndk
Słowniki:
SXVI (indeks), Kn, T, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: bezok. radlić; ~ cz. ter. lp 1. os. radlę; lm 3. os. radlą; ~ cz. prze. lm mos 3. os. radlili; ~ im. wsp. radląc
Znaczenia:
»spulchniać, przeorywać, odwracać glebę«: Przéorywam rolą/ Odwrácam/ Rádlę. Repastono agrum, cum cultus consenuit. Kn 850. Rádlę/ v. Przéorywam. Kn 908. Iáko się gnárowáć z rolámi. [marg.] Po Orániu rádlą, y włoczą, á gdy záś przerastáią role, te znowu powtore odbiiáć ábo odwracáć potrzebá, y vwlec dobrze z perza y z chwastu bo ná spráwieniu wiele należy, skibę ná skibę áby dobrze składáli. Role záś Rędzinne, y Prusnice, te nie rádlą, bo się w nich perz nie ták krzewi, według iednák potrzeby vpátrowáć. HaurEk 4. Pole: role jedne uprawne, drugie odwracać trzeba i radlić. InwKal I 451. Umarła ziemia wszytkich oraczów swych żywi, Wżdy żaden stan nie może od nich żyć poczciwiej; Przecież to Bóg w zakon swój przez Mojżesza włożył, Żeby jej nie odzierał człek ani ubożył, Nie przy samej żnąc ziemi, żeby, ją ugorząc, Dał odpocząć, nie co rok siejąc, radląc, orząc. PotMorKuk III 85. Na Zytnisku rzyska záraz rádlić choć bez pokładánia, ktorą rádlankę bronámi záwlecz, w kilká dni, iáko się odleży, ná nasienie pooráć, y Zytem Ozimym zásiać, záwlecz, y obruzdzić, bywa na tym dobre Zyto. HaurSkarb 9. Za dzien panski kazał sobie chłopom rabiac, orac, radlic, włoczyc tam, gdzie przysiewał, cum praeiudicio panskiey roboty. SprawyCzerUl 410. Uprawy roli zeby szczerze, wiernie doglądali, według wymiaru zeby dopędzali staian chłopi, zagony dobrze składali w szesc skib, dobrze podeymowali, podwałkowanie czynili, na radłonkach wraz wraz, iak moze bydz naydrobniey, radlili, bron takze zeby dobrze doglądali, bo y w tym wielka była nieuprawa roli, kiedy włoczkowie ledaiako włoczyli. SprawyCzerUl 412. Radlę, Przeorywam. zwiebrachen. biner une terre, donner la seconde façon à un champ. § radlić bez pokładania. T III 1824.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DA