W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 27.09.2023
REZOLUCJA rzecz. ż
Słowniki:
SW notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1606
Formy: lp M. rezolucja; D. rezolucji; rezolucjej; C. rezolucjej; B. rezolucją; N. rezolucją; Ms. rezolucjej
Etymologia: <łac. resolutio 'rozwiązanie'>
Znaczenia:
1. »rezolutność, odwaga, śmiałość«: 1. Octobr. Godziná ná dzień/ stánęlismy w dolinie Derle nád stáwem/ á zárázem też woysko Tureckie nie dawszy nam wytchną[ć] vderzyło ná nas: wszytką mocą szturmowáli kilá godzin/ ále muśieli odstąpić z szkodą swą: á widząc rezolucyą nászę/ ktorey przełomić nie vfáli sobie/ máiąc zá sobą więtsze pośiłki ktorych co godziná spodziewáli się/ áby nas tym czásem nie vpuśćili/ posłał do Iego M. Páná Kánclerzá Gáłgá/ żáłuiąc rzkomo że sie obu stron krew rycerska rozlewa [...]. SzembRelWej B2. NIe mamyć sie ieszcze zgołá ták dálece o co barzo frásowáć/ y do rozpáczy przychodzić/ ábo y ná to się wzdrygáć/ choć nas Krol Polski weźmie/ ábo sie też sámi dobrowolnie poddamy/ ponieważ Czar nász áni my wszyscy niemożem sie mocy y potędze iego oprzeć y wytrzymáć tak prędkiey nawáłności y resolucyey [...]. NowinyMosk B2. Ziaką tam rezolucyią y ziakim praezęntowali się męstwem. PasPam 86. Iest Serce y Fantazyia co y przed tym activitas y Rezolucyia iako y była. PasPam 269v. Nie brała powołania na same tylko kwatery, hyberny, lokacyje i insze, pełne uciemiężenia i nazwisk dyspozycyje wojskowa władza: szablą, nie buławą dokazywali hetmani, nie szczędząc krwie własnej na zaszczyt ojczyzny i zachęcenie do rezolucyi powierzonego sobie wojska. MałpaCzłow 173.
2. »decyzja, postanowienie«: Ważyłeś nawet WKM. i łaskę Bożą, bez której naruszenia owe rzeczy wspomnione trudno być mogły. Potwierdziła tej mojej konsyderacyej owa, która zaraz po tej pierwszej z strony rodzonej wyszła, rezolucya jechania do Szwecyej WKMci nie tylko bez wszelakiei sposobności do wojny, ale i bez ratunku Rzpltej, bo tak konfidenci mawiali, chcąc suis suniptibus (które ile na wojnę nie wystarczyłyby były) WKMci dopomóc. SkryptWojCz II 280. Potwierdziła tej mojej konsyderacyej owa, która zaraz po tej pierwszej z strony rodzonej wyszła, rezolucya jechania do Szwecyej WKMci nie tylko bez wszelakiei sposobności do wojny, ale i bez ratunku Rzpltej, bo tak konfidenci mawiali, chcąc suis suniptibus (które ile na wojnę nie wystarczyłyby były) WKMci dopomóc. SkryptWojCz II 280. Tegoż dniá vniwersały do kozakow Zaporowskich ták tych co Stárodub/ iáko y Poczepow wzięli K. I. M. posłał żeby Stárodub Záleskiemu/ á Poczepow pánu Podkomorzemu do dálszey resolutiey I. K M. oddáli. BielDiar Cijv. Acz v niektorych zdrowszym okiem pátrzáiących (ktorzy tę iego życzliwość z miłośći/ nie Rzeczypospolitey Chrześćiáńskiey/ y Oyczyzny nászey/ ale własnego swego zdrowia pochodzić rozumieli) nic sobie tą rezolucyą vfnośći nie ziednał. SzembRelWej A. Gdy sie Czar Moskiewski w Stolicy prędko o tym dowiedział/ bądź to z żalu y frásunku wielkiego/ bądź to z melánkoliey srogiey/ częścią wstydem ábo ráczey boiáźnią y stráchem ostátniego szczęścia swego przeráżony/ cześcią z głupiey á nie serdeczney resolucyey/ ábo ráczey z desperácyey niewiem quo spiritu ductus, czy też to tak/ chcąc sie ánimuszowátym y śmiáłym ábo serdecznym przed swemi Moskalámi pokázáć/ álbo dla nászych dla trwogi ten postrách puszczáiąc/ chciał koniecznie wszytkim woyskiem/ co go miał w stolicy plùs vel minùs po dwá kroć sto tysięcy/ bo Miásto wielkie/ ná woysko K. I. M. tą ostátnią resolucyą/ á choćby z ostátnią zgubą y strátą/ vderzyć/ b[.]na verba quaeso, nie ták srogo/ lekko w piasku/ wáruy záwadzić Moskalu. NowinyMosk A2. Wszyscy tedy katholickiey Relligiey Ludzie byli y są kon[tenci] z tey krola Pana naszego Rezolucyiey. PasPam 261v-262. [...] Krol I. M. trzymał się raz záwziętey u siebie resolucyey, y kázał się Woysku ruszáć do Rzeki Dzwiny po cichu, á Piechotę ordinował áby do Batow y Promow wnocy wsiadáli y czekáli ná Ordináns, á máłęmy Bacikowi kázał się zátrzymác dla Osoby swoiey. RelRyg 1. IAk prędko I. W. I. M. Pan Woiewodá Krákowski Hetman Polny Koronny stánął w Podháycách, ták záraz posłał ludźi swoich ná rożne Szláki ku Kámiencowi, zkądby miał słuszną o Imprezách Nieprzyiaćielskich informácyą, y ieżeli wteráźnieyszych Coniuncturách, Ordy ná iąkową [!] zbieráły się resolucyą. Niepoprawne zródło .
3. »odwilż, roztopy«: Dzien na to szczęscie był cichy ciepły y bez mrozu iuz była trochę rezolucyia poczęła następować ale zas potym zima tego [tęgo] uięła. PasPam 62.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Związki frazeologiczne: zażyć alchimiskiej rezolucjej »napić się alkoholu w celu nabrania animuszu«: Nieprzyjaciel w trwodze będąc szańc rzuca, a z desperacyjej zażywszy alchimiejskiej rezolucyjej z taboru wypada. BorzNaw 126 marg..
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas